-
Europaplatform Actueel
Het Europaplatform heeft als doel om visieontwikkeling en belangenbehartiging vanuit de culturele en creatieve sector kracht bij te zetten en daarmee bij te dragen aan een sterkere vertegenwoordiging op Europees niveau. Wij willen een sterke Europese cultuuragenda die bijdraagt aan een democratisch, innovatief en divers Europa. Op deze pagina houden we actuele ontwikkelingen bij.
16-12-2020
Akkoord bereikt voor Europese programma’s!De deal is rond! Deze week is een akkoord bereikt over de Europese programma’s die van groot belang zijn voor de culturele en creatieve sector. De onderhandelingen over Creative Europe, Erasmus+ en Horizon Europe zijn afgerond, en het enige dat resteert is een definitieve goedkeuring van de wetteksten door het Europees Parlement en de Raad voordat de programma’s in januari 2021 van start gaan. Zodra dit rond is zullen de eerste projectoproepen worden gepubliceerd.
Het budget voor Creative Europe wordt verwelkomd door de betrokken politici en de sector aangezien dit het hoogste budget ooit is voor het programma en het is 600 miljoen meer dan de vorige periode. Mariya Gabriel zei op Twitter: “Met een budget van € 2,2 miljard zal het nieuwe programma culturele en creatieve professionals helpen om samen te creëren en samen te werken over de grenzen heen, nieuwe doelgroepen te bereiken en maatschappelijke uitdagingen aan te pakken.” De toekenning van een derde van het totale programma budget naar de ‘cultuur strand’ is onveranderd, maar er komt een grotere focus op de prioriteiten van de Commissie zoals gendergelijkheid en de Green Deal.
Lees hier de persberichten van de Europese Commissie en van Culture Action Europe over het Creative Europe programma.
Voor het Erasmus+ programma hebben de onderhandelaars van het Europees Parlement voor € 2,2 miljard extra gezorgd, wat tot een totaal van € 26 miljard leidt. De kernpunten hierbij zijn inclusiviteit, duurzaamheid, de vereenvoudiging van systemen en de mobiliteit van volwassen leerlingen.
Lees hier het persbericht van de Europese Commissie over het Erasmus+ programma.
Tot slot omvat de deal voor het nieuwe Horizon Europe-programma de eerste specifieke EU-begroting ooit voor onderzoek voor culturele en creatieve industrieën. In totaal wordt het budget voor de 2021-2027 periode € 95,5 miljard, waarvan er € 2,3 miljard gaat naar het cluster voor de culturele en creatieve industrieën. Het cluster op zichzelf is dus groter dan het Creative Europe programma en zal met name mogelijkheden bieden voor onderzoekers, vernieuwers en midden- en kleinbedrijf.
Lees hier het persbericht van de Europese Commissie over het Horizon 2020 programma.
12-11-2020
Goed nieuws voor culturele budgetten in het Meerjarig Financieel Kader!Vanuit Brussel klonk deze week goed nieuws voor de Europees gefinancierde culturele programma’s. Het Duitse presidentschap van de Europese Raad en het Europees Parlement zijn tot een deal gekomen over verhoging van het budget voor de zogenaamde ‘flagship’ programma’s in het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2021-2027. Hierdoor komt het budget voor Creative Europe op €2,2 miljard: een verhoging van €600 miljoen ten opzichte van het voorstel dat in juli door de Europese Raad werd gemaakt. In vergelijking met het Creative Europe budget van 2014-2020 is er een toename van wel 57%. Ook de budgetten van andere programma’s waar cultuur vaak onder vallen zijn gestegen, waaronder Horizon Europe (€4 miljard extra) en Erasmus+ (€2,2 miljard extra), de tabel hieronder geeft verdere duiding over de specifieke aantallen.
Officieel is de deal nog niet helemaal rond omdat het nog moet worden ondertekend door de beide partijen, maar er lijkt in elk geval een compromis te zijn gevonden.
Een uitgebreidere uitleg over de status van culturele programma’s binnen het Meerjarig Financieel Kader staat goed beschreven op de website van Culture Action Europe.
Verdere informatie van het Europees Parlement over het huidige compromis en de financiering van het Meerjarig Financieel Kader kan terug worden gelezen via website van het Parlement.
14-10-2020
Oproep Europaplatform aan kabinet: reserveer tenminste 2% van het Europees herstelfonds voor de culturele en creatieve sectorOp woensdag 14 oktober stuurde het Europaplatform een brief naar de ministers betrokken bij het opstellen van de Nederlandse plannen voor het Europese herstelfonds (Recovery and Resilience Fund). Op 15 oktober worden de EU lidstaten geacht de eerste plannen voor het EU-herstelfonds in te dienen. De COVID-19 pandemie veroorzaakt naast grote opgaves in eigen land ook ongekende uitdagingen met in Europa tot 70% verlies van inkomsten voor de culturele en creatieve sector, inclusief cultureel erfgoed. Daarom verzoekt het Europaplatform het kabinet tenminste 2% van het Europees herstelfonds (Recovery and Resilience Fund) te reserveren voor de culturele en creatieve sector.
26-08-2020
Position paper RENEW EUROPE over het culturele herstelTijdens de vakantie hebben ze bij de Europese instellingen niet stil gezeten. Allereerst heeft de DG Onderwijs, Jongeren, Sport en Cultuur van de Europese Commissie een nieuwe website over cultuur gepubliceerd. Hier is informatie te vinden over Europese programma’s, regelgeving, project en andere publicaties. Ook worden projectoproepen hier gepresenteerd.
Ook heeft de politieke groep van het Europees Parlement Renew Europe een position paper gepubliceerd over een Europees cultureel herstel. Hierin geven ze aan dat “de culturele en creatieve industrieën zijn strategisch voor Europese burgers en de economie. De werkenden in de culturele en creatieve sector moeten voordeel halen uit een echt Europees herstel, niet alleen omdat de cultuur een cruciale rol is in onze economie, maar ook omdat het tekent voor Europese samenlevingen en waarden, het bijdraagt aan het onderwijs en de democratie versterkt”.
Belangrijke punten waar Renew Europe voor pleit zijn:
- Inspelen op de urgentie en het beperken van de impact van de crisis op de culturele sector in Europa, door middel van de herstelfondsen en Europese programma’s.
- Herstellen van de uitwisselingen van toeristen door middel van cultuur, o.a. door middel van het moderniseren van erfgoed promotiemiddelen en het herstructureren van European Capitals of Culture programma’s.
- Ondersteuning van Europese creatieve content om in de digitale markt te groeien, waaronder door de implementatie van de nieuwe audiovisuele en mediaservices richtlijn.
- Een echte ambitie voor Europese cultuur met duurzame infrastructuren en grote coproducties die over grenzen gaan.
Het is nog afwachten of andere Europese politieke groepen een positie gaan innemen over het herstel van de culturele en creatieve sector.
Tot slot heeft de Groupe d’études géopolitiques (een academische denktank) een policy paper gepresenteerd, waarin zeven voorstellen worden aangegeven voor een verdieping van het Europese culturele herstelplan. Deze bevindingen kunnen zorgen voor interessante stof tot nadenken.
24-08-2020
Verbeterde voorwaarden Culturele en Creatieve Sectoren GarantiefaciliteitDe Europese Commissie heeft samen met de European Investment Fund (EIF) nieuwe voorwaarden bekendgemaakt voor de culturele en creatieve sectoren garantiefaciliteit in de context van COVID-19. Hiermee worden flexibele voorwaarden gestimuleerd en garanties verstrekt aan de financiële intermediairs van midden- en kleinbedrijven. Ook kan werkkapitaal- en liquiditeitsbeperkingen als gevolg van de COVID-19-crisis worden verlicht.
De garantiefaciliteit bevordert de betrokkenheid van financiers en springt bij als verliezen worden geleden in de culturele en creatieve sector. De EU-garantie wordt gratis verstrekt aan geselecteerde financiële intermediairs en kan werken op twee manieren:
- Door directe financiële garanties aan banken, schuld (lening) fondsen en andere financiële intermediairs die leningen, financiële leases of obligaties verstrekken aan midden- en kleinbedrijven in de sector.
- Door financiële contragarantie aan borgstellers, die garanties verstrekken aan banken en andere financiële intermediairs met betrekking tot leningen en / of financiële leases aan midden- en kleinbedrijven in de sector.
Garanties zijn in 11 landen direct beschikbaar middels overeenkomsten en in 9 andere landen (waaronder Nederland) door contragaranties.
https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/financial-guarantee-facility-culture-creative
De COVID-19 steunmaatregelen zorgen voor:
- Verhoogde risicospreiding
- Verbeterde voorwaarden voor intermediairs in de EU en Europese Onderwijsruimte
- Versterkte garantie voor nieuwe en bestaande intermediairs
- Vereenvoudigde processen voor een snellere toegang tot de garantie van het EIF
De garantie is aan te vragen via de website van de EIF, waar ook verdere informatie beschikbaar is.
23-07-2020
Vergadering Europese Raad over Meerjarig financieel kaderTijdens de historische Europese Raad vergadering van 17 tot 21 juli, zijn de leiders van de Europese lidstaten tot een compromis gekomen over het Meerjarig Financieel Kader 2021-2027 en het herstelplan Next Generation EU (NGEU).
De uitkomst van de vergadering over het NGEU is dat de verdeling van €360 miljard aan leningen en €390 miljard aan giften aan de lidstaten aangepast wordt, voornamelijk door de druk van de ‘zuinige vier’ landen (Denemarken, Nederland, Oostenrijk, Zweden). Dit budget wordt verdeeld over de volgende programma’s: Recovery and Resilience Facility (RFF), ReactEU, Horizon Europe, InvestEU, Rural Development, Just Transition Fund en RescEU.
Het budget van het Meerjarig Financieel Kader is door de vergadering verlaagd van het Europese Commissie voorstel van €1100 miljard tot €1074 miljard.
Dit zorgt voor een totaalbudget van €1824.3 miljard voor beide het Meerjarig Financieel Kader en NGEU, te zien in de grafiek die de Raad op Twitter publiceerde.
Programma budgetten in het Meerjarig Financieel Kader
Er is relatief goed nieuws voor de culturele sector in het plan van de Europese Raad, al is het nog niet op het gehoopte niveau. Het budget van Creative Europe is verhoogd naar 1.642 miljard, wat op hetzelfde uitkomt als het voorstel dat in 2018 door de Europese Commissie werd gemaakt. Het is dus 7% meer dan het recentelijk voorgestelde budget van de Europese Commissie van €1,52 miljard.
Voor de andere Europese programma’s waar de culturele sector gebruik van maakt is minder goed nieuws. Het budget voor Erasmus+ kwam uit op €21.208 miljard, wat ongeveer €5 miljard minder is dan in het eerdere plan. Horizon Europe zakt van de voorgestelde €94.4 miljard naar €80.9 miljard.
Reacties
Ook Mariya Gabriel, Europees commissaris voor innovatie, onderzoek, cultuur, onderwijs en jeugd en Sabine Verheyen, Europees Parlement voorzitter van het CULT-comité hebben gereageerd op de uitkomsten van de Europese Raad vergadering.
Mariya Gabriel gaf op Twitter aan dat de bezuinigen ‘betreurenswaardig’ waren en zei in een interview dat: “we moeten ons ervan bewust zijn dat we nu een basis hebben voor Horizon Europa en kunnen ervoor zorgen dat lopend onderzoek geen hinder ondervindt bij de overgang tussen programma’s”. De focus meer moeten liggen op het versterken van de Europese samenwerking in plaats van op de begroting.
Sabine Verheyen geeft op haar website aan dat de bezuinigingen niet toekomst gericht zijn, doordat juist op educatie, cultuur, onderzoek, migratie, klimaatbescherming en gezondheid gekort is. Volgens haar vergeet het budget akkoord ‘Next Generation EU’, de nieuwe generatie (jongeren) volledig. Als er geen substantiële verhoging komt in het Erasmus+ budget, zal ze in het Europees Parlement dit plan niet steunen.
Volgende stappen
Op 23 juli stemt het Europees Parlement over een resolutie die gaat om onderhandelingen met de Europese Raad over een verhoging van het algemene budget van het Meerjarig Financieel Kader tot €1300 miljard. Daarna zal ook het Europees Parlement gaan stemmen over het plan van de Europese Raad, waar nog veranderingen aan de budgetten van de Europese programma’s kunnen plaatsvinden.
De oproep van Culture Action Europe, #Double4Culture kan nog steeds worden ondertekend.
15-07-2020
Herstel van Europese cultuur na de crisisTer voorbereiding op de vergaderingen van de Europese Raad op 17 en 18 juli werd op verschillende plekken gesproken over de toekomst van cultuur in Europa.
Op 10 juli sprak Eurocommissaris Margaritis Schinas met de Europarlementariërs tijdens een algemeen debat in het Europees parlement over hoe Europese cultuur na COVID-19 hersteld kan worden. De Eurocommissaris noemde de noodmaatregelen die tijdens de crisis getroffen zijn (zie Artikel 1), de flexibiliteit in Creative Europe projecten (zie Artikel 4), de mogelijkheden voor cultuur in andere EU-programma’s (zie Artikel 11 en 13), en acties met support uit de sector (zoals het Culture of Solidarity Fund van de European Cultural Foundation en het Creativesunite platform). Een instrument dat nog niet werd genoemd in de bovenstaande artikelen, maar dat wel mogelijke betrekken zal hebben tot de culturele sector, zijn de Knowledge and Innovation Communities (KIC).
Over het algemeen waren alle partijen het eens over het belang van cultuur en dat steun nodig is, vooral voor kleine bedrijven en individuen. Thema’s die naar voren kwamen waren niet alleen de financiële toegevoegde waarde van cultuur, maar ook Europa’s diverse maar toch gedeelde geschiedenis en cultuur die een troef vormen voor zowel de levenskwaliteit van de burgers als voor de toeristische aantrekkingskracht. Ook de quote van Jean Monnet ‘If I had to do it again, I would start with culture’ werd genoemd. Daarnaast was Europees parlement kritisch over het lage voorstel voor het Creative Europe programma in het aankomend Meerjarig Financieel Kader en gaf daarin opnieuw aan dat het budget verdubbeld moet worden.
In september 2020 stemt het Europees Parlement over een resolutie met hun aanbevelingen.
Op 13 juli publiceerde het Financieel Dagblad een artikel waarin Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien sprak met Eurocommissaris Mariya Gabriel. Hierin geeft Commissaris Gabriel onder andere aan dat ze wil dat 1,5% van het corona-reparatiefonds dat via subsidies wordt verdeeld, wordt gereserveerd voor de culturele en creatieve industrieën. Met de huidige plannen zorgt dit voor € 7.5 miljard. “Het zou een sterk signaal zijn voor de Europese creatieve geest dat de EU er ook voor hen is”. Prinses Laurentien onderstreept daarnaast ook dat cultuur voorziet in een basisbehoefte dat het welzijn van mensen kan helpen vergroten. Abonnees kunnen het artikel hier teruglezen.
Op 14 juli publiceerde 45 vooraanstaande figuren in de Europese culturele industrie een oproep aan de EU. Onder de ondertekenaars waren onder andere performancekunstenares Marina Abramović, singer-songwriters Björk en MØ, danschoreograaf Anne-Teresa De Keersmaeker, filmregisseurs Agnieszka Holland, Jean-Pierre en Luc Dardenne, elektronische muziekpionier Jean-Michel Jarre, theaterregisseur Ivo Van Hove, conceptueel beeldend kunstenaar Daniel Buren, filmmuziekcomponist Alberto Iglesias en schrijver Nina George. Hun oproep luidde: “wees moedig en investeer in cultuur en kunst, om te investeren in al onze creatieve toekomsten”. Deze oproep is specifiek gericht aan de Europese Raad om te vragen voor een verhoogd budget van Creative Europe. Lees de oproep en de namen van alle ondertekenaars hier.
Update 10-07-2020
Cultuur tijdens het Duitse voorzitterschap van de Europese RaadOp 1 juli heeft Duitsland het voorzitterschap van de Europese Raad overgenomen met het motto ‘Samen voor Europa’s herstel’. De cruciale taak die ze op zich nemen is een overeenkomst scheppen over het herstelfonds en Meerjarig Financieel Kader 2021-2027, in afstemming met de trojka (met Portugal en Slovenië).
Binnen de speerpunten van het programma van Duitsland wordt cultuur meerdere malen genoemd:
- Gendergelijkheid: het versterken van gelijke mogelijkheden en verbeteren van participatie en netwerken van vrouwen in creatieve processen.
- Een actieve civiele maatschappij en sociale cohesie: Europese beleidsmakers bouwen op de bijdragen vanuit de civiele maatschappij, die wordt ondersteund door een sterk cultuur en media landschap dat bijdraagt aan participatie en een bruisende samenleving. Dit zien we terug in het participatief kunstwerk Earth Speakr van Ólafur Elíasson, in opdracht van de viering van het voorzitterschap gecreëerd: met als thema over het overschrijden van taal-, generatie- en nationale grenzen.
- Een duurzaam Europa: het onderstrepen van de rol van cultuur binnen duurzame ontwikkeling, met name door de relatie tussen cultuur, klimaatverandering en het behoud van cultureel erfgoed te benadrukken.
- Versterking van fundamentele waarden en grondrechten: Cultuur en media spelen een centrale rol bij het communiceren van de Europese identiteit, geschiedenis en waarden. Duitsland wil deze diversiteit en vrijheid waarborgen, onder meer door het programma Creatief Europa voort te zetten. In het kader van de conclusies van de Raad zal worden besproken hoe een divers medialandschap kan worden behouden, zelfs in tijden van crisis. Er zal worden onderzocht hoe de culturele sector, die bijzonder zwaar is getroffen door de COVID-19-pandemie, nog effectiever kan worden ondersteund.
https://www.eu2020.de/eu2020-en/programm
https://www.goethe.de/en/kul/erp/eur.htmlDuitsland organiseert in de herfst van 2020 twee conferenties over cultureel erfgoed. Ook organiseert de Duitse overheid met het Goethe Instituut binnen het culturele programma de projecten “Europe’s Kitchen”, “Tell Me about Europe”, de “Disappearing Wall”, “#oekoropa” en “Generation A=Algorithm”.
Het Europees Parlement heeft ook verwachtingen van het Duits voorzitterschap van de Europese Raad. Angela Merkel, de Duitse Bondskanselier, sprak hen hierover op 8 juli.
Op de vooravond van het Duitse voorzitterschap hebben de Duitse, Franse en Italiaanse ministers van cultuur (Monika Grütters, Franck Riester and Dario Franceschini) een brief gestuurd naar Mariya Gabiel, Eurocommissaris voor innovatie, onderzoek, cultuur, onderwijs en jeugd. Hierin onderschrijven ze de nood om fondsen te verhogen voor Creative Europe. De culturele en creatieve sectoren en het Europees parlement hadden gehoopt op een verdubbeling van het budget in plaats van de 1,52 miljoen die in het huidige voorstel staan. Een reactie hierop is nog niet ontvangen.
Update 07-07-2020
Update 25-06-2020
Vervolg op de mogelijkheden voor cultuur in Europese budgettenNaast de eerdergenoemde budgetten voor cultuur binnen innovatie, is nog een aantal andere mogelijkheden gepresenteerd in de Europese budgetvoorstellen:
- Een nieuw initiatief, genaamd REACT-EU, zal investeren in cohesieondersteuning. Het zal werknemers en midden- en kleinbedrijf, gezondheidssystemen en de groene en digitale overgangen ondersteunen en beschikbaar zijn in alle sectoren waaronder toerisme en cultuur. De Europese Commissie voorziet hier een budget voor van €55 miljard en plant dit toe te kennen aan de hand van een nieuwe verdeelsleutel die de impact van de crisis meerekent.
- Europese fondsen voor strategische investeringen (EFSI), zouden rechtstreekse steun kunnen verlenen aan de culturele en creatieve sector, met name de digitale en sociale creatieve bedrijfstakken.
- Het Europees Investeringsfonds zou krediet- en financieringsmogelijkheden kunnen bieden aan culturele en creatieve midden- en kleinbedrijven.
- Het programma InvestEU (dat genoemd is in een vorig artikel) zou de garantiefaciliteit van Creative Europe kunnen uitbreiden om zich op de cashflow problemen van midden- en kleinbedrijven te richten
Ook binnen de ‘culturele Europese programma’s’ is er meer bekend geworden over steunmaatregelen voor de culturele en creatieve sector. Er is extra informatie geplaatst over de mogelijkheden binnen de huidige projecten van Creative Europe, die gevonden kunnen worden op de
. Ook is deze informatie beschikbaar voor Erasmus+ en het .De actueel beschikbare pilotprojectoproepen hebben begrotingen van € 2,5 miljoen voor nieuwe online media voor jonge Europeanen en € 1,5 miljoen voor het creëren van innovatieve culturele centra rond bioscopen. Ook is de aangekondigde projectoproep voor grensoverschrijdende verspreiding en digitale distributie van podiumkunsten gepubliceerd met een begroting van €2,5 miljoen.
Verder is gepresenteerd dat via Music Moves Europe, als onderdeel van Creative Europe, €2,5 miljard beschikbaar zal worden en dat €100 miljoen naar nieuwe Erasmus + projectoproepen gaat die gericht zijn op de ontwikkeling van vaardigheden, digitale competenties en sociale inclusie, waarbij het onderwijs en opleidingen gekoppeld worden aan de stakeholders en basisorganisaties in de culturele sector.
Update 23-06-2020
Reactie op het Meerjarig Financieel Kader voorstel van de Europese CommissieOp 19 juni vond een online vergadering plaats van de Europese Raad, waar gepraat werd over het Meerjarig Financieel Kader (MFK) en herstelplan. Tijdens deze vergadering werd het duidelijk dat alle lidstaten het er unaniem over eens zijn dat er een ambitieus plan met solidariteit nodig is. Daarentegen zijn er wel verschillen in meningen over de totale omvang, het evenwicht tussen subsidies en leningen, de verdeelsleutel, het gebruik van eigen nieuwe middelen en kortingen vanuit de Europese Unie, en de exacte voorwaarden en criteria voor de lidstaten om aanspraak te maken op het herstelfonds.
https://video.consilium.europa.eu/en/webcast/e8c68956-09ac-4f1e-9e61-ec651d16941d
Bij deze vergadering was ook David Sassoli, de president van het Europees Parlement, aanwezig en die deed tijdens de
de volgende uitspraak over cultuur.“We zullen zeker een waardevolle bijdrage leveren om het ambitieniveau van het voorstel op gebied van cultuur, toerisme, regionale aangelegenheden op te voeren, wat volgens mij in ieders belang is.”
Zoals al in een eerdere verklaring van het CULT comité en de rapporteurs van Creative Europe, Erasmus+ en het Europees Solidariteitskorps duidelijk werd, was er geen positieve reactie op de voorgestelde budgetten van de bovengenoemde programma’s. Momenteel ligt het voorstel voor Creative Europe 13% onder het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie in 2018. Ook voor het Europees Solidariteitskorps en Erasmus+ wordt een 20% en 7% bezuiniging voorzien.
Deze kritiek werd herhaald tijdens de vergadering van het CULT comité op 22 juni. De voorzitter van het comité, Sabine Verheyen, deed daarbij de uitspraak:
“We steunen het voorstel van de Commissie niet. Dit is wat dit betekent voor EU-programma’s: het Solidariteitskorps zal jongeren minder kansen bieden, Creative Europe zal minder artiesten en minder makers ondersteunen en voor Erasmus + kunnen we afscheid nemen van het doel om 12 miljoen deelnemers te bereiken – omdat we niet bereid zijn om iedereen kortere uitwisselingen van mindere kwaliteit aan te bieden alleen maar om de cijfers hoger te krijgen. Een herstelplan met de naam Next Generation EU moet ook rekening houden met de behoeften van deze volgende generatie.”
Ook wordt verwezen naar de belofte die de president van de Europese Commissie, Ursula van Leyen, deed tijdens haar verkiezingsperiode om het verzoek van het Europees Parlement te steunen om het budget van Erasmus+ in het MFK van 2021-2027 te verdriedubbelen.
Een uitgebreidere verklaring van Sabine Verheyen kan hier worden bekeken.
De volgende vergadering van de Europese Raad vindt plaats op 17 en 18 juli 2020. Hier hopen ze concrete plannen te kunnen maken voor de invulling van het herstelplan en het MFK. In de tussentijd wordt er van de lidstaten verwacht dat ze binnen het eigen land een eensgezinde positie innemen. Hoewel het lastige taak wordt om het unaniem met alle lidstaten het eens te worden, hoopt men dat de plannen voor de zomervakantie geconcludeerd kunnen worden.
Update 08-06-2020
Cultuur in onderzoek en innovatie begrotingen
Budget voor cultuur kan niet alleen gevonden worden in het specifieke Europese programma Creative Europe, maar ook uit onderzoek en innovatie budgetten. Er zijn drie hoofdmogelijkheden:
- De Horizon Europe 2021-2027 plannen kondigen nieuwe ‘interventiegebieden’ aan, waaronder het cluster voor “Cultuur, creativiteit en inclusieve samenleving”. Deze legt de focus op de versterking van democratische waarden, bescherming van cultureel erfgoed en de verkenning van sociale en economische transformaties die bijdragen tot inclusie en groei, als onderdeel hiervan ook migratiebeheer en integratie van migranten.
Hoewel in Horizon 2020 verschillende culturele projecten zijn ondersteund, is het voor het eerst dat culturele en creatieve sectoren uitgebreid worden geïntegreerd in het EU-programma voor onderzoek.
In het reeds gepresenteerde herstelplan wordt Horizon Europe ingezet om vitaal onderzoek op het gebied van gezondheid, veerkracht en de groene en digitale transities te financieren met €13,5 miljard extra, waardoor het totale budget uitkomt op een totaal van €94.4 miljard. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_940
- Bij de oprichting van het InvestEU programma, Europa’s belangrijkste investeringsprogramma, staat beschreven dat het programma zal bijdragen aan de steun voor Europese cultuur en creativiteit. In het herstelplan word voorgesteld om het budget tot een bedrag van 15,3 miljard euro te verhogen om particuliere investeringen in projecten in de hele Unie te mobiliseren. Daarnaast is een nieuwe Strategische Investeringsfaciliteit in InvestEU geïntegreerd om investeringen tot 150 miljard EUR te genereren voor sectoren gerelateerd aan de groene en digitale transitie.
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_20_940
- In de structurele fondsen, zoals de European Regional Development and Cohesion Fund, en het European Social Fund, is innovatie één van de doelstellingen of criteria. Uit het huidige Multi Financieel Kader (2014-2020) toont de ervaring dat ongeveer 10% van de totale structuurfondsen aan innovatie wordt besteed. Mariya Gabriel heeft ook aangegeven ze binnen deze budgetten zoekt naar ruimte voor cultuur en erfgoed. Discussies moeten nog aantonen hoeveel van deze fondsen naar innovatie en cultuur gaan.
Update 29-05-2020
EU Herstelplan slecht nieuws voor de culturele, creative and media sectorsOp 27 mei 2020 werd het EU-herstelplan aangekondigd genaamd Next Generation EU. Het volgende overzicht geeft een budget voor Europees herstel tijdens de periode 2021 – 2027.
- De directe steun tijdens de COVID-19 crisis door middel van de genoemde pakketten.
- Het EU-Herstelplan voor extra steun (500 miljard subsidies + 250 miljard leningen) om de Europese Unie door de crisis te helpen. Dit plan hoopt voor de zomer gepresenteerd te worden.
- Het doorlopende budget voor alle programma’s van de Europese Unie waarvan wordt van verwacht dat het niet op tijd rond is voordat het huidige Meerjarig Financieel Kader afloopt.
De reactie van de voorzitter van het CULT commissie, Sabine Verheyen, Erasmus+ Rapporteur, Milan Zver, Creative Europe Rapporteur, Massimilano Smeriglio en het Europees Solidariteitskorps Rapporteur, Michaela Šojdrová op het voorstel van de Europese Commissie was niet positief:
- Bezuinigingen op Erasmus+, Creatieve Europa en het Europees Solidariteitskorps zijn “slecht nieuws voor jongeren” en “sturen een vreselijke boodschap aan de culturele, creatieve en mediasector”.
- “Hoewel het door de Commissie voorgestelde herstelplan veel te bieden heeft, zijn de specifieke cijfers voor de programma’s voor onderwijs, cultuur en jeugd teleurstellend en niet in overeenstemming met de verklaring van de voorzitter van de Commissie over het belang van toekomstige generaties, samen met onderwijs en cultuur. “
- Hoewel er wordt beschreven dat er een toename is in het budget voor de drie bovengenoemde programma’s, is dit alleen in verhouding tot het voorstel van de Europese Raad van Charles Michel, waarin het budget voor cultuur werd gezien als ‘onacceptabel’ door de Europese Commissie en het Europees Parlement.
Om het plan in te laten gaan, moeten alle 27 EU-landen unaniem er mee instemmen. Er is discussie over de grootte van het fonds en de steunmaatregelen in het plan, met voornamelijk commentaar van de ‘zuinige vier’ Oostenrijk, Zweden, Denemarken en Nederland. De debatten van de komende maanden zullen uitwijzen of er compromissen gevonden kunnen worden.
Meer informatie over het herstelplan en de factsheets kunnen
gevonden worden.
Update 21-05-2020
Culture 2030 Goal MovementOp 21 mei, de Wereld dag van Culturele Diversiteit voor Dialoog en Ontwikkeling werd de Culture 2030 Goal campagne gelanceerd met het
. Het is al ondertekend door acht internationale culturele netwerken die benadrukken dat cultuur in het hart moet zitten van het actieplan van de VN voor duurzame ontwikkelingsdoelen. Ook wanneer de crisis voorbij is, blijven de uitdagingen van de 2030 Agenda bestaan.In het statement wordt benadrukt dat: “Nu de wereld wordt geconfronteerd met de COVID-19-pandemie en de noodzaak om onze samenlevingen spoedig opnieuw op te bouwen, moet cultuur de kern van de respons zijn. Cultuur brengt inspiratie, troost en hoop in het leven van mensen. Om dit potentieel te benutten, roept de ‘Cultuur 2030 Movement’ de Verenigde Naties agentschappen, regeringen en andere belanghebbenden op om in de context van de 2030 Agenda op te treden”.
Met het oog op de toekomst, moeten we de mondiale mentaliteit en internationale samenwerking versterken, terwijl het risico van gesloten grenzen en verdeeldheid in de internationale gemeenschap bestaat. Op wereldwijd niveau moeten passende middelen voor culturele samenwerking komen, we moeten bestaande belemmeringen erkennen en trachten deze aan te pakken.
De acht netwerken die dit statement ondersteunen zijn:
- Arterial Network
- Culture Action Europe
- ICOMOS – International Council on Monuments and Sites:
- IFCCD – International Federation of Coalitions for Cultural Diversity
- IFLA – International Federation of Library Associations and Institutions
- IMC – International Music Council
- Latin American Network of Arts for Social Transformation
- UCLG (United Cities and Local Governments) Culture Committee – Agenda 21 for Culture
Om bij te dragen aan de bekrachtiging van dit statement, worden culturele organisaties uitgenodigd om hem hier te ondertekenen.
Update 20-05-2020
Persconferentie na de videoconferentie door de Europese Ministers van CultuurWaar de vorige online vergadering van de Europese ministers van Cultuur van 8 april gericht was op onmiddellijke maatregelen, werd tijdens de vergadering van 19 mei gekeken naar de midden- en lange termijn, aangezien de overheidsrestricties geleidelijk worden opgeheven in veel landen. Hun algemene boodschap is dat Europa niet kan herstellen zonder cultuur. “Door te investeren in onze cultuur, inclusief de rijkdom en diversiteit ervan, zal de Europese Unie helpen bij het eigen herstel.”
Nina Obuljen Koržinek (Kroatische minister van Cultuur) gaf aan tijdens de persconferentie aan dat de kernpunten van de vergadering waren dat:
- Het belangrijk blijft om de huidige situatie van Europa in kaart te brengen.
- De nodige aanpak gezamenlijke en daadkrachtige zal zijn in overeenstemming met de Europese waarden.
- Er is een fundamentele rol weggelegd voor de media, die cruciaal is voor de strijd tegen ‘fake nieuws’.
- De lidstaten moeten hun wetgeving afstemmen op de regelgeving intellectuele-eigendomsrechten om onze cultuur en diversiteit in media te bevorderen, en om artiesten, makers en uitvoerders te beschermen.
- De uitwisseling tussen de ministers van Cultuur wordt voortgezet tijdens het Duitse voorzitterschap van de Europese Raad vanaf 1 juli.
Mariya Gabriel (Europees commissaris voor innovatie, onderzoek, cultuur, onderwijs en jeugd) gaf aan dat “Cultuur een belangrijke rol speelt in het herstelplan en het Meerjarig Financieel Kader” en vervolgde de persconferentie met informatie over:
- De recent gelanceerde online platformen, namelijk een platform voor uitwisseling tussen de Europese culturele ministers en een kennisuitwisselingsplatform voor de creatieve en culturele sector genaamd CreativesUnite.
- De verschillende oproepen die binnenkort worden gelanceerd binnen Creative Europe, Music Moves Europe (door middel van een herprogrammering van 2,5 miljoen) en Erasmus + (100 miljoen).
- Een onderzoek naar hoe cultuur kan worden opgenomen in programma’s als Horizon Europa, of waar synergiën kunnen worden gecreëerd (o.a. met het Instituut voor technologie en innovatie 2022)
- De lidstaten die begonnen zijn met de drie horizontale maatregelen (CRII, SURE, staatssteun) en die toegepast zijn voor de culturele sector. Andere lidstaten worden uitgenodigd om de beschikbare bronnen in te zetten en om de meest kwetsbare makers hiermee te bereiken.
In de komende weken, staan een verhoogd budget voor Creatieve Europe en synergiën met andere financieringsinstrumenten op de agenda, met name met Horizon Europa en de Europese Innovatieraad om de lokale en regionale ontwikkeling te ondersteunen.
Update 18-05-2020
Brief Europaplatform aan Tweede KamerIn een brief aan minister Blok, minister van Engelshoven, minister Hoekstra en minister Kaag heeft het Europaplatform aandacht gevraagd voor de dringende situatie van de culturele en creatieve sector op Europees niveau, die door de gevolgen van de Covid-19 crisis is ontstaan. In de brief wordt toegelicht wat de huidige en toekomstige problemen zijn, met de mogelijke acties en kansen, waar het Europaplatform op steun van de bewindslieden hoopt te rekenen.
Lees hier de brief waarin het Europaplatform vraagt de ministers om deze brief op 19 mei 2020 in de EU Raadsvergadering met de ministers van Cultuur mee te nemen en ook in de respectievelijk andere EU Raadscommissies.
Update 08-05-2020
Culturele steun binnen het meerjarig financieel kader (MFK)Het Meerjarig Financieel Kader is een langetermijnbegroting voor de Europese Unie voor een periode van 5 tot 7 jaar, die opnieuw start vanaf 2021. Met de coronacrisis heeft het Europees Parlement gevraagd om een omvangrijk herstel- en wederopbouwpakket te begroten, waarbij het grotere Meerjarig Financieel Kader (MFK) is betrokken. Door de huidige crisis bestaat de mogelijkheid dat wanneer de programma’s eindigen, er mogelijk nog geen nieuw MFK beschikbaar is. Daarom vroeg het Europees Parlement de Europese Commissie om een noodplan uit te werken om de continuïteit van de EU-financiering te garanderen.
Een collectief van Europese culturele netwerken vragen om:
- Een verdubbeling van het ‘Creatieve Europe’ 2021-2027 programma – het enige EU-kaderprogramma dat specifiek is gewijd aan de culturele en creatieve sectoren – dat vandaag slechts 0,15% van de totale EU-begroting uitmaakt.
- Om ervoor te zorgen dat de culturele en creatieve sectoren worden opgenomen als prioritaire sectoren in het geplande herstelfonds van de EU, met sectorspecifieke financiering.
- Het versterken van de EU-leningsgarantiefaciliteit voor de culturele en creatieve sectoren in het kader van het toekomstige ‘InvestEU’-programma, met meer budget, garanties en flexibiliteit.
- Zorgen voor een sterk budget voor Horizon Europa’s nieuwe cluster “cultuur, creativiteit en inclusieve samenleving”.
- Ervoor zorgen dat EU-fondsen, met name structuurfondsen, snel en effectief de culturele en creatieve sectoren bereiken.
- Ervoor zorgen dat een zinvol deel van de EU-financiering ook wordt ingezet om het levensonderhoud van makers, creatieve werkers en freelancers te ondersteunen tijdens deze ongekende crisis.
Ook heeft Culture Action Europe (CAE) zijn positie gepubliceerd voor het MFK, wat een “integraal instrument zal zijn om Europese samenlevingen nieuw level in te blazen.” In de brief geeft CAE aan dat het van cruciaal belang is, dat het toekomstige MFK bijdraagt aan het omvormen van de huidige crisis tot een doorgang naar een duurzame toekomst, en ruimte biedt voor democratie, eerlijke sociale en economische modellen die het welzijn van de burgers garanderen.
Update 05-05-2020
Samenvatting CULT-commissie vergadering 4 mei“Europa mag niet toestaan dat de dingen die Europa definiëren gaan verdwijnen, namelijk de rijke, levendige en productieve culturele en creatieve scene”, en daarom moet de EU de getroffenen snel en rechtstreeks steunen, zei Sabine Verheyen, voorzitter van de cultuur- en onderwijscommissie tijdens het debat van de CULT-commissie op 4 mei 2020.
Commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd, Mariya Gabriel deed hier de volgende aankondigingen:
- Binnenkort zal er een online platform worden gelanceerd om ‘good practices’ van de lidstaten te delen.
- Als onderdeel van het FLIP-project wordt op 5 mei een gemeenschappelijk platform gelanceerd voor iedereen die op zoek is naar informatie over initiatieven van de culturele en creatieve sector als reactie op de coronacrisis. Dit geeft direct toegang tot de grote hoeveelheid aan bestaande bronnen van talrijke relevante netwerken en organisaties via https://creativesunite.eu/.
- Er is een garantiesysteem beschikbaar voor kleine en middelgrote ondernemingen, dat ook voor de culturele sector toegankelijk is.
- Er zullen voorbereidende acties plaatsvinden in het programma Music Movies Europe.
- De oproep voor ‘cultural action in heritage’ is afgelopen en heeft 120 aanvragen uit meer dan 20 lidstaten voortgebracht.
Naast een toenemende flexibiliteit voor de huidige programma’s en structuurfondsen, kondigde Thierry Breton, Europeescommissaris voor de interne markt, aan dat ook directe steunmaatregelen worden overwogen, waaronder een “reparatieplan” dat de meest kwetsbare spelers zou voorzien van liquiditeit. Ook wordt er gedacht over een investeringsplan, dat de hele sector op lange termijn zal ondersteunen.
Leden van het Europees Parlement riepen de Commissie op om verder te werken aan:
- specifieke plannen om de mediasector rechtstreeks te ondersteunen, aangezien deze essentieel zijn voor de democratie en om ‘fake nieuws’ tegen te gaan.
- specifieke plannen ter ondersteuning van de toerismesector, aangezien 40% van het toerisme in de EU verband houdt met cultuur en cultureel erfgoed
Andere thema’s waarover gesproken werd waren onderwijs, digitale toegang, de sportindustrie, het project ‘Cultural Capitals of Europe’, steun voor Europese bioscopen en audiovisuele productie, en culturele initiatieven van minderheidsgroepen.
Sabine Verheyen sloot het debat af met te concluderen dat: “Culturele, creatieve en mediasectoren essentiële pijlers van de Europese samenleving en democratie zijn.” We moeten daarom zorgen dat de sector zo snel mogelijk toegang krijgen tot meer financiële middelen. Lees hierover meer op de website van het Europese Parlement.
Update 26-04-2020
Leden van het Europees parlementHet Europees Parlement erkende in de resolutie van 17 april, dat de culturele en creatieve sectoren in de lidstaten specifiek hard geraakt zijn door COVID-19, door de sluiting van de bioscopen, theaters en concertzalen en de abrupte stop in de kaartverkoop. Er wordt ook benadrukt dat de inkomsten onverwacht stilgezet werden en er weinig tot geen steun voor hen is uit het sociaal stelsel.
Op 21 april gaf Europees Parlementslid Sabine Verheyen een online interview over de impact van COVID-19 op de creatieve en culturele sector. Hierin gaf ze aan dat de benodigdheden van de sector waar het Europees parlement aan werkt zijn:
- Betere online platforms waar artiesten hun werk kunnen verspreiden
- Flexibiliteit in culturele ondersteuningssystemen
- Geschikte regelgeving voor de culturele en creatieve sector om door EU-programma’s ondersteund te worden
Op lange termijn streeft Sabine Verheyen om minimum het huidige budget voor Creative Europe te behouden voor 2020. Ook hoopt ze dat uit de structurele ontwikkelingsfondsen steun beschikbaar komt die ook voor regio’s toepasbaar zijn.
In verband met de cultuurhoofdsteden (Capitals of Culture) wil het Europees parlement voorstellen om de periode van de huidige steden (Galway, Ierland en Rijeka, Kroatië) te verlengen. Hoewel deze beslissing van de lidstaten en de Capitals of Culture organisatie afhangt, zou dit het mogelijk maken voor beide steden om te titel langer te dragen en geplande evenementen later uit te voeren.
Samen met de leden van de cultuurcommissie promoot Sabine Verheyen ook de steun aan de mediasector, waaronder ook kranten en advertenties vallen. De inkomsten van advertenties zijn dan ook tot en met 80% gedaald. Ze stellen daarom voor om een steunfonds op te richten voor media, structurele fondsen te reserveren voor cultuur en lening garanties te verhogen. Dit voorstel zal besproken worden tijdens de komende vergadering op 4 mei met de leden van de Europese Commissie Mariya Gabriel en Thierry Breton. Lees hierover meer op de website van het Europese Parlement.
Update 23-04-2020
Creative Europe tijdens COVID-19De Commissie geeft samen met de EACEA (Education, Audiovisual and Culture Executive Agency) aan dat maximale flexibiliteit is toegepast in de uitvoering van het Creative Europe programma.
Op de Q&A pagina over Creative Europe in tijden van COVID-19, geeft de EACEA onder andere aan dat:
- Er uitstel wordt gegeven voor
- Gescande kopieën van subsidieovereenkomsten momenteel toegestaan zijn
- Extra reiskosten kunnen eventueel toegevoegd worden in het geval dat de subsidieovereenkomst niet overschrijdt en het niet bij andere kosten inpast
- Operationele kosten van geannuleerde activiteiten kunnen worden toegevoegd, indien aangetoond kan worden dat ze niet verhinderd konden worden of uit andere bronnen betaald kunnen worden. Toevoegingen worden per geval beoordeeld.
- Als projecten niet door kunnen gaan zoals voorzien, kunnen organisaties
- Verlenging van het project of aanpassingen aan de inhoud van activiteiten aanvragen
- Opschorting van (een deel van) het project aanvragen
- Uitstel van de start van de activiteiten aanvragen
- Annulering van de subsidieovereenkomst aanvragen
Barbara Gessler, hoofd van de culturele afdeling van de EACEA (met daarin Creative Europe) heeft daarnaast aangekondigd dat een projectoproep voor de podiumkunsten gepresenteerd zal worden eind mei, die focust op de online en fysieke distributie. De volledige livestream van de webinar The future of performing arts and culture in Europe after the Covid-19 crisis is hier terug te kijken.
Update 20-04-2020
COVID-19 aanpassingen aan Europese (project) fondsenDe EACEA (Education, Audiovisual and Culture Executive Agency), het agentschap dat de programma’s zoals Creative Europe, Erasmus+ en het European Solidarity Corps beheert, heeft in een
aangegeven dat verhinderingen veroorzaakt door COVID-19 onder de “force majeure” clausule zouden kunnen vallen. De toepassing van “force majeure” bij geplande activiteiten van individuen en organisaties binnen deze programma’s wordt per geval geanalyseerd.Het is
dat flexibiliteitsmaatregelen worden toegepast (indien juiste documentatie wordt verzorgd) bij:- De criteria van de kosten in gaande activiteiten of contracten: wanneer annuleringen van reis- of verblijfskosten niet geannuleerd of vergoed kunnen worden voor individuen die verhinderd waren in deelname aan mobiliteit, vergaderingen of evenementen.
- Verhindering van de implementatie van activiteiten of contracten door COVID-19: EACEA accepteert mogelijk activiteitsveranderingen of uitstel door “force majeure”, wat kan aangegeven worden door verlenging van implementatie of prestaties in de contracten
De Europese Commissie heeft in een reactie aangegeven dat ze maximale flexibiliteit toepassen in de uitvoering van huidige projecten. Ook stellen ze financiële steun voor aan specifieke sectors, zoals film (5 miljoen euro), via een nieuwe projectoproep van 2 miljoen euro voor (digitale) grensoverschrijdende podiumkunsten projecten, en een extra fonds om de diversiteit van Europese literatuur te ondersteunen.
Update 17-04-2020
Bijeenkomst van de Europese Cultuur en Media ministersOp 8 april kwamen de Europese ministers van cultuur en media online samen om de consequenties van de COVID-19 pandemie op de culturele en creatieve sector te bespreken. In de eerste plaats werden alle nationale maatregelen doorgenomen. Ook media wordt door de ministers gezien als een essentiële bron voor het vertrouwelijk verspreiden van informatie, vooral in deze tijd van fake nieuws.
Nina Obuljen Koržinek (Kroatische minister van cultuur) zei tijdens de videoconferentie :
“Wij worden allen geconfronteerd met dezelfde uitdagingen en ik ben ervan overtuigd dat de resultaten van ons debat vandaag ons zullen helpen om met de crisis om te gaan en met de consequenties daarvan voor cultuur op Europees niveau en in de lidstaten.”
Hoewel er algemene maatregelen zijn getroffen door de Europese Commissie voor de algemene economie, zien de ministers de noodzaak voor extra middelen om de nationale maatregelen te versterken. Het Kroatisch voorzitterschap (Kroatië is t/m 30 juni voorzitter van de Raad van de Europese Unie) heeft voorgesteld om te werken aan (1) een inschatting van de nationale situatie en (2) initiatieven om op korte termijn actie te kunnen nemen en tegelijkertijd langdurige maatregelen te treffen. Bovendien wordt gekeken hoe de EU-programma’s de culturele en creatieve sectoren kunnen ondersteunen.
Een verslag is hier terug te lezen.
Compendium plaatste een overzicht: https://www.culturalpolicies.net/covid-19/comparative-overview/
Update 16-04-2020
Nieuwe Europese Fondsen voor LidstatenNaast de steunpakketten die door de nationale overheden beschikbaar worden gesteld, wordt er op Europees niveau ook actie ondernomen onder andere door de Europese Commissie. Zij hebben drie fondsen beschikbaar gemaakt voor de Europese lidstaten. De lidstaten kunnen hier aanspraak op maken en mogelijk inzetten als steun aan de culturele sector.
van €37 miljard focust zich op de sectoren die direct steun nodig hebben in deze crisis, namelijk de zorg, middelgrote en kleine ondernemingen, arbeidsmarkten en andere kwetsbare delen van de economieën. Sabine Verheyen (voorzitter van de commissie cultuur en onderwijs in het Europees Parlement) riep de lidstaten op om het budget voor de middelgrote en kleine ondernemingen specifiek in te zetten voor de bedrijven en individuelen in de culturele en creatieve sector. ondersteunt EU-lidstaten op verschillende manieren om te zorgen dat bedrijven gered kunnen worden. Dit gebeurt onder andere door directe leningen (of fiscale voordelen) van maximaal €800,000 per bedrijf en het vergroten van de lening capaciteit van banken. Cultuur is in dit kader 1 van de 5 sectoren die specifiek word genoemd. Meer informatie hierover kan gevonden worden op:De Europese Commissie heeft €38 miljoen staatssteun aan Zweden toegekend, voor geannuleerde en uitgestelde culturele evenementen tussen 12 maart en 31 mei 2020.
(= Temporary Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency) voorziet de lidstaten van een tijdelijke ondersteuning door middel van een lening van maximaal €100 miljard om de risico’s van werkeloosheid te verminderen. Dit budget is voor kosten gerelateerd aan het inzetten of uitbreiding van korte werkprogramma’s om te zorgen dat werkenden hun inkomen en baan behouden. Organisaties in de culturele sector kunnen hiermee bijvoorbeeld de gecontracteerde werknemers een aantal maanden doorbetalen.
