In 2025 start Kunsten ’92, in samenwerking met het Verwey-Jonker Instituut, het programma Weerbare cultuursector in tijden van polarisatie. Het doel is om de culturele en creatieve sector handvatten* te bieden voor het omgaan met de toenemende incidenten en verstoringen als gevolg van maatschappelijke spanningen en polarisatie. Dit heeft invloed op de bedrijfsvoering, programmering en communicatie van culturele en creatieve organisaties. Het programma levert praktische tips en richtlijnen om met deze spanningen om te gaan.
EERSTE STAP: VOORONDERZOEK
De eerste stap in het programma is een vooronderzoek. Hiervoor hebben we jullie hulp nodig. We willen graag weten hoe dit onderwerp leeft, wat er speelt en wat er al gebeurt om met spanningen om te gaan. We doen dit door middel van interviews met vertegenwoordigers van verschillende sectoren en disciplines.
Wie zoeken we precies?
– Mensen die zich vanuit hun werk moeten verhouden tot maatschappelijke spanningen en polarisatie, bijvoorbeeld in de programmering of tijdens incidenten.
– Mensen die zelf gebeurtenissen hebben meegemaakt, zoals annulering van optredens vanwege aangekondigde protesten, of verstoringen of vernielingen tijdens optredens of tentoonstellingen.
Het gaat dus om iedereen die hiermee vanuit een directie-, management- of beleidsfunctie in aanraking komt, en/of betrokken is bij de inhoudelijke programmering. Daarnaast hechten we aan een duidelijke afspiegeling van de breedte van de sector, dus we zoeken respondenten uit de disciplines podiumkunsten, pop, musea, film, erfgoed, literatuur, festivals, beeldende kunst, cultuureducatie en -participatie, en de creatieve industrie.
Let op: dit onderzoek gaat niet over grensoverschrijdend gedrag of (sociale) onveiligheid binnen de sector zelf.
Over het interview
Het interview duurt ongeveer 1 tot 1,5 uur, afhankelijk van de groepsgrootte (1-3 personen per interview). De interviews vinden plaats tussen mei en juli 2025. In overleg kunnen de gesprekken digitaal of op locatie plaatsvinden. Ze worden afgenomen door onderzoekers van het Verwey-Jonker Instituut, die zorgvuldig omgaan met de gegevens.
UPDATE: de sluitingsdatum voor aanmeldingen voor de eerste ronde was dinsdag 22 april. Houdt onze nieuwsbrief in de gaten voor deelname in vervolgstadia van het programma.
VOLGENDE STAPPEN: KENNISATELIER EN EEN HANDREIKING
> Kennisatelier: dit is gericht op een verdieping van de kennis uit de voorstudie en een analyse van de belangrijkste dilemma’s in 3 of 4 themagroepen. We doen dat met ongeveer 20-25 personen van zowel binnen als buiten de kunstensector, deels respondenten uit fase 1 aangevuld met experts en ervaringsdeskundigen die met polarisatie te maken hebben gehad. In het kennisatelier zoeken we naar oplossingen en ideeën voor de praktische handreiking. Fasering van polarisatie nemen we hier in mee. Wanneer is het preventief, wat kun je doen om het tegen te gaan en wanneer schakel je op naar politie, NCTV etc.
> Handreiking: ontwikkelen van een handreiking ‘Weerbare cultuursector in tijden van polarisatie’. De doelgroep van de handreiking is de cultuursector breed, dus geen focus op specifieke disciplines. In de handreiking worden concrete handvatten en de benodigde competenties beschreven rond mogelijke thema’s, zoals: signaleren van spanningen; bespreekbaar maken van schurende thema’s; polarisatie voorkomen en verminderen; effectief ruimte creëren voor programmeren van gevoelige onderwerpen; versterken competenties van personeel; communicatie naar publiek over gevoelige thema’s; samenwerking met partners om polarisatie te voorkomen en tegen te gaan.
Handreiking verstoringen ccs
In 2024 heeft Kunsten ’92 hiervoor een Algemene handreiking verstoringen culturele en creatieve sector opgesteld, in afstemming met de ministeries van OCW, J&V, SZW en de VNG. Lees de handreiking hier.