Op donderdag 2 november is aan Irene Asscher, voorzitter van Platform ACCT, de herijkte Richtlijn Kunstenaarshonoraria aangeboden door Marianne Versteegh, voorzitter van BKNL, het brede overlegplatform voor de beeldende kunst.
De oorspronkelijke richtlijn, die dateert uit 2017, heeft in de loop der jaren een breed draagvlak in de beeldende kunstsector verworven. Om de toepassing van de richtlijn te stimuleren, heeft het Mondriaan Fonds met behulp van budget van OCW een tijdelijke compensatieregeling voor beeldende kunstinstellingen die de richtlijn toepassen. Voortzetting na 2024* van de richtlijn èn van de ondersteuningsregeling is van groot belang voor zowel kunstenaars als kunstinstellingen.
De richtlijn wordt per 1 januari 2025 ingevoerd maar is nu al relevant vanwege de aanvraagtermijn in het kader van de culturele basisinfrastructuur BIS 2025-2028. Instellingen die tussen 1 december 2023 en 31 januari 2024 een subsidieaanvraag indienen, moeten tegemoetkomen aan drie gedragscodes rond Fair Practice, Good Governance en Diversiteit en Inclusie. Daartoe dienen ook de collectieve tariefafspraken van deze richtlijn.
In het kader van de Fair Practice Code en Fair Chain wordt met de herijkte richtlijn het berekenen van vergoedingsbedragen versimpeld en zijn de tarieven opgesteld in samenhang met de richtlijn Functie- en Loongebouw voor hedendaagse beeldende kunstinstellingen van belangenvereniging De Zaak Nu. De rekentool voor het vaststellen van de vergoedingen kan binnen de ketentafel verder worden uitgewerkt.
Het is voor een eerlijke betaling in de beeldende kunsten van groot belang dat er nu een geüpdate, breed gedragen Richtlijn Kunstenaarshonoraria is. Tegelijkertijd zien wij dat de subsidiebedragen van veel instellingen nu nog te laag zullen zijn om de kostenstijgingen die dat met zich meebrengt op te vangen. De sector heeft berekend dat er per jaar 5 miljoen extra nodig is (brief Fair Practice Kunstenpodia d.d. 28 april 2023). Naar de meerkosten van Fair Pay wordt op dit moment landelijk onderzoek gedaan. Het Rijksgesubsidieerde deel van de beeldende kunsten maakt hier onderdeel van uit. Ook is aanvullend onderzoek bij gemeenten en provincies nodig.
BKNL pleit voor meer financiële ruimte voor beeldende kunst, zodat achterstanden, die juist in deze sector nog steeds aanzienlijk zijn, kunnen worden ingelopen.
* Tot 1 januari 2025 kan via de huidige website kunstenaarshonorarium.nl gebruik gemaakt worden van een rekentool en kunnen instellingen tot en met 2024 gebruik maken van de regeling Kunstenaarshonorarium van het Mondriaan Fonds. Deze bijdrage vergoedt maximaal 50% van het normbedrag in de richtlijn Kunstenaarshonoraria.