Op deze pagina zetten wij de paragrafen over kunst, cultuur, erfgoed en media onder elkaar, die de politieke partijen in hun concept verkiezingsprogamma’s hebben opgenomen. Het overzicht is wellicht niet volledig en betreft alleen de conceptprogramma’s die al zijn gepubliceerd. Klik hier voor de volledige conceptverkiezingsprogramma’s op de site van Kunsten ‘92.
CULTUURPARAGRAFEN PER PARTIJ ONDER ELKAAR
SP
Een lerend land
* We staan voor de onafhankelijkheid van media. Bedreigingen van journalisten accepteren we niet, dat wordt altijd onderzocht en vervolgd. Door de invoering van een minimumtarief kunnen (freelance) journalisten en fotografen een fatsoenlijke boterham verdienen. Er komt beter toezicht op de algoritmes die sociale mediabedrijven gebruiken. We zetten ons in voor het behouden de versterking van onafhankelijke regionale en lokale media.
* In een beschaafd land hoeven kunstenaars niet in armoede te leven. We gaan toezien op een eerlijk inkomen en leggen dat vast in de wet. We lanceren een investeringsfonds om kunst- en cultuur te ondersteunen, voor kunstenaars en muzikanten van Nederlandse bodem. Zo houden we ook de kleine podia open. In creatieve sectoren hebben veel mensen onzekere contracten. We verbeteren de sociale zekerheid, door een goed pensioen en collectieve verzekering tegen arbeidsongeschiktheid.
* In een nationaal historisch museum laten we zien hoe onze samenleving en ons land zijn ontstaan, welke waarden hieraan ten grondslag liggen en welke strijd hiervoor is gevoerd; Wat het belang is van de rechtsstaat en de sociale verzorgingsstaat. Hierbij besteden wij ook aandacht aan de zwarte bladzijden uit onze geschiedenis. Rijksmusea maken we gratis. Regionale musea worden minstens één dag per week gratis. We zorgen voor een eerlijke spreiding van cultuursubsidies over het land.
VVD
Cultuur en media voor alle Nederlanders
Onze gezamenlijke identiteit wordt mede gevormd door cultuur en media. We koesteren deze sectoren. De Nederlandse cultuursector is van absolute wereldklasse en de onafhankelijke media is van essentieel belang voor de democratie.
*We staan voor de veiligheid van journalisten. We zorgen ervoor dat freelancers toegang hebben tot beschermingsmiddelen zoals een noodknop of steekwerend vest via het Flexibel Beschermingspakket Freelancers. Sociale media platformen worden verplicht escalatiekanalen te hebben waar journalisten bedreigingen kunnen melden.
* Omroepen houden zich aan hoge journalistieke standaarden. In overleg met de sector worden concretere normen vastgelegd in de Mediawet, zodat het Commissariaat voor de Media effectief toezicht kan houden.
* We moderniseren de NPO. De belangrijkste taak van de NPO is het uitzenden van feitelijk en waarheidsgetrouw nieuws, onderzoeksjournalistiek en educatie. We hervormen de NPO zodat er meer ruimte is voor omroepen om vanuit hun eigen identiteit programma’s te maken. Er komt meer transparantie over de kosten van programma’s.
* Cultuur met impact. We dagen de sector uit bij te dragen aan maatschappelijke opgaven, en om andere doelgroepen zoals ouderen en jongeren te betrekken.
* Er komt een bibliotheekvoorziening in elke gemeente. De bibliotheek is ontmoetingsplek voor jong en oud, en een belangrijke plek om leesvaardigheden en digitale vaardigheden op te doen. Ook zetten we in op de online bibliotheek.
* Minder kunst in depots. De tientallen miljoenen kunstwerken in depots worden vaker uitgeleend of verhuurd. Zo kunnen meer mensen van kunst genieten. Wanneer kunstwerken niet meer vertoond worden, is verkoop op zijn plaats.
* Gesubsidieerde instellingen gaan meer ondernemen. Instellingen en organisaties krijgen meer ruimte om ondernemend te zijn, we stimuleren hen om meer geld zelf te verdienen.
* We pakken woekerhandel bij ticketverkoop aan. Voortaan mogen tussenhandelaren een maximumpercentage op de vraagprijs verdienen. We zorgen ervoor dat tickethandel via onafhankelijke platformen mogelijk blijft.
* Meer aandacht voor volkscultuur. Elke regio heeft eigen manieren waarop cultuur samen wordt beleefd. Organisatoren van volkscultuur worden beter ondersteund en volkscultuur wordt een volwaardig onderdeel van de culturele basisinfrastructuur.
CDA
Cultuur en tradities koesteren
* Een breed en laagdrempelig aanbod van kunst, cultuur en media draagt bij aan saamhorigheid, identiteit en begrip voor de rijkdom van culturele tradities en verenigingen. We willen daarom een goede regionale verdeling van aanbod en middelen. We ondersteunen onze cultuur, van het Concertgebouw tot de fanfare in het dorp.
* We versterken de regionale journalistiek en de regionale omroepen. Op zender 10 wordt in heel Nederland de regionale omroep uitgezonden.
* Een Nationaal Historisch Museum vertelt het verhaal van ons gedeeld verleden en hoe we gezamenlijk een gedeelde toekomst kunnen vormgeven. Samen met bestaande rijksmusea en de vele provinciale musea die ons land rijk is, draagt dit juist in tijden van polarisatie bij aan verbinding, saamhorigheid en aan het gevoel één veelkleurige gemeenschap te zijn.
* Een sterke stedelijke of regionale identiteit verrijkt het gevoel dat je ergens thuishoort. Gemeenschapsgevoel is belangrijk en daarom ondersteunen wij taal, cultuur en traditie met een regionaal of lokaal karakter, van carnaval tot carbidschieten en van Parade tot Paasvuur. Wij bieden meer ruimte voor lokale vrije dagen om deze feesten met elkaar te vieren.
* Om het sociale weefsel in onze regio’s te versterken, ondersteunen we het Gemeenschapsfonds. Hiermee kunnen lokale gemeenschappen belangrijke voorzieningen als een dorpswinkel, buurthuis of sportaccommodatie in stand houden. Het Gemeenschapsfonds kan gezamenlijk gefinancierd worden door overheid, samenleving en bedrijfsleven.
GROENLINKS PVDA
Een rijk aanbod aan kunst en cultuur
* Ruim aanbod van culturele voorzieningen. We investeren in de culturele en creatieve sector, niet alleen via het Rijk, maar ook via gemeenten en provincies. Cultuurparticipatie, amateurkunst en muziekverenigingen ondersteunen we extra. Wij hechten grote waarde aan regionale spreiding van culturele voorzieningen en subsidies.
* De bibliotheek voor iedereen. We maken het basisabonnement van de bibliotheek gratis voor iedereen. Bibliotheken gaan samenwerken met scholen om daar een wisselende en hoogwaardige collectie boeken te garanderen. We houden vast aan de plannen om een zorgplicht voor gemeenten in te voeren die voorschrijft dat in iedere kleine gemeente of grootstedelijke buurt met kansengelijkheidsproblematiek een bibliotheek moet zijn.
* Een eerlijkere beloning voor makers. We geven geen subsidies meer aan organisaties die de Fair Practice Code, waarin de goede omgang met makers is vastgelegd, niet naleven. Dit geldt ook voor instellingen die door de provincie en gemeenten worden gesubsidieerd. De kosten voor de uitvoering van de Fair Practice Code worden gedragen door het Rijk en gaan dus niet af van bestaande subsidies. We passen daarnaast de Mededingingswet aan, zodat creatieve zelfstandigen collectief kunnen onderhandelen over hun tarieven.
* Eenvoudigere en langetermijnsubsidies. We gaan uit van vertrouwen en creatieve vrijheid in plaats van het dichttimmeren met verantwoordingsregels. Ook maken we het mogelijk om voor acht jaar – in plaats van vier jaar – subsidie aan te vragen.
* Investeringen in Nederlandse culturele producten. We stimuleren de Nederlandse creatieve maakindustrie met fiscale voordelen en een fonds dat leningen verstrekt aan Nederlandse producties. Voor commerciële online-exploitanten voeren we een exploitatieheffing in over de inkomsten van onder meer streamingsabonnementen. We houden vast aan het lage btw-tarief van 9% voor cultuur en media.
* Rijksmusea één dag per maand gratis. Om iedereen kans te geven om onze Rijksmusea te bezoeken, worden ze één dag per maand gratis toegankelijk.
* Inclusieve cultuur. We maken de naleving van de Code Diversiteit en Inclusie een voorwaarde voor het ontvangen van subsidie. Daarnaast streven we naar een culturele sector die een afspiegeling is van alle culturele stromingen en daarbij toegankelijk is voor iedereen.
* Meer cultuuronderwijs voor scholieren. We zorgen dat scholieren ten minste één keer per jaar een theater, dansvoorstelling of concert bezoeken. Dit wordt vastgelegd in het onderwijscurriculum en scholen krijgen hier geoormerkt budget voor. Scholen krijgen middelen om vakleraren in te zetten voor cultuuronderwijs en we versterken de samenwerking van scholen en kunstopleidingen met de culturele sector.
* Geen winst op doorverkoop tickets. We verbieden de bedrijfsmatige doorverkoop van tickets en we leggen de variabele beprijzing aan banden.
PARTIJ VOOR DE DIEREN
Kunst, cultuur en erfgoed voor iedereen
Een samenleving gedijt het beste als er volop ruimte is voor tegenmacht, kritische geluiden en reflectie. Kunst en cultuur vervullen hierin een belangrijke rol. Ze zetten aan tot reflectie, maken emoties los, ontroeren of ontregelen. Kunst stimuleert mensen buiten gebaande paden te denken. In deze tijd van maatschappelijke transities spelen kunst en cultuur ook een cruciale rol bij de verbeelding en vormgeving van de samenleving die we voor ogen hebben, een rechtvaardige samenleving die niet ego-, maar ecocentraal is. Kunst en cultuur hebben ook positieve effecten op de gezondheid. De Partij voor de Dieren wil uitdrukkelijk de kunst-, cultuur- en erfgoedsector betrekken bij maatschappelijke vraagstukken, zoals de aanpak van de klimaat- en natuurcrisis en de woningcrisis. We kiezen daarom voor herstel van het hart van een vrije samenleving: een bloeiende, inclusieve kunst-, cultuur- en erfgoedsector.
In de coronacrisis zijn verkeerde keuzes gemaakt. Er moeten geen miljarden naar fossiele bedrijven, er moet meer geld naar de kunst- en cultuursector. De harde bezuinigingen van de afgelopen jaren brengen de bestaanszekerheid en de toegankelijkheid van kunst, cultuur en erfgoed in gevaar en moeten dus dringend worden goedgemaakt.
* Het budget voor kunst, cultuur en erfgoed wordt verhoogd om de toegankelijkheid ervan voor alle inwoners van Nederland te vergroten. De overheid faciliteert kunst- en cultuuraanbod in heel Nederland, niet alleen in de Randstad.
* Cultuureducatie en cultuurparticipatie worden in de wet verankerd. Tot die tijd stimuleert de Rijksoverheid gemeenten en provincies om cultuurparticipatie een vast onderdeel te maken van hun welzijnsbeleid. Op lokaal niveau komen er goed gespreide, toegankelijke, betaalbare en gevarieerde voorzieningen.
* Een bloeiende samenleving vraagt om investeringen in een gelijkwaardige en toegankelijke cultuursector voor makers, producenten, personeel, partners en publiek. Daarvoor wordt de naleving van de Code Diversiteit en Inclusie gestimuleerd.
* Makers in de culturele sector krijgen een eerlijke vergoeding, in lijn met de Fair Practice Code. Daarvoor moet structureel meer budget beschikbaar komen. We investeren ook in regelingen voor kwetsbare zzp’ers en het stimuleren van opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden binnen de sector.
* Er komt beleid op klimaat en milieu voor de cultuursector, zodat de sector de eigen ecologische voetafdruk kan verkleinen. Daarnaast kan dit ook bijdragen aan meer bewustwording over klimaat, natuur en milieu.
* We investeren in behoud en heropening van gratis openbare bibliotheken. Digitalisering van archieven van culturele en historische organisaties wordt gestimuleerd.
* Museumbezoek wordt financieel toegankelijk voor alle burgers.
* Naast popmuziek hebben ook andere stijlen van muziek onverminderd ondersteuning nodig. Tussen muziekstijlen hoort daarin een evenredige verdeling te zijn. Dat betekent onder meer een goed podiumbeleid, ruimte voor alle muziekstijlen binnen de Raad van Cultuur en het Fonds Podiumkunsten, aandacht voor de inkomenspositie van muzikanten en, in samenwerking met het ministerie van Economische Zaken, efficiënte ondersteuning van de exportkracht van de Nederlandse muzieksector.
* Het auteursrecht en het auteurscontractenrecht worden gemoderniseerd om de positie van de makers te versterken. Platforms die geld verdienen aan het aanbod van films en muziek gaan een redelijk deel van hun winst uitkeren aan de rechthebbende makers.
* Cultuur-, kunst- en muziekeducatie krijgen een vaste plek in het lesprogramma van het basis-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Scholen worden een plek waar verbinding ontstaat tussen wijk, ouders, culturele instellingen, bibliotheken, kunstencentra, musea, verenigingen en podia.
* We behouden het verlaagde btw-tarief voor de kunst- en cultuursector.
* Er wordt proactief gezocht naar samenwerkingen met diverse maatschappelijke netwerken, raden en instanties uit het culturele domein om mee te denken over uitdagingen in onze maatschappij.
* De creatieve sector en de erfgoedwereld worden vaker betrokken bij het aanpakken van maatschappelijke opgaven, zoals de klimaatcrisis.
* Kruisbestuiving tussen artistiek en academisch onderzoek wordt gefaciliteerd. Het landelijk fonds voor experimenteel onderzoek en projecten op het gebied van kunst en wetenschap wordt versterkt.
* De Rijksoverheid bevordert herbestemming van monumenten en stimuleert gemeenten om cultuurhistorische waardenkaarten op te stellen. Historisch waardevolle panden worden niet gesloopt, maar natuurinclusief gerenoveerd.
* Archeologische vindplaatsen en cultuurhistorische elementen in het landschap verdienen bescherming en de betekenis ervan wordt breed uitgedragen naar het publiek.
* We ondersteunen de verduurzaming van monumenten.
* De overheid bevordert het herstel van cultuurlandschappen, onder meer door renovatie of aanleg van akkerranden en houtwallen, met een ruimhartig steunprogramma.
JA21
Cultuur
De Nederlandse cultuursector is een ideologische eenheidsworst. Kunst en cultuur worden vrijwel standaard omlijst met een sterk progressief en links georiënteerd kader. Aangezien de macht in Nederland altijd veel progressiever en linkser is dan de samenleving die die subsidies voor kunst en cultuur moet overmaken, is hier nooit serieus iets aan gedaan.
Dit moet wat JA21 betreft echt anders. Het moet afgelopen zijn met eenzijdige ideologisering van kunst en cultuur. Ons hele culturele bestel lijkt een tot slaaf gemaakte van een dwingend discours dat geprogrammeerd is zichzelf eindeloos te herhalen; de werkelijkheid is alleen te bekijken door de lens van ras, klasse en gender en wie het daarmee niet eens is, staat buiten de orde en is wezenlijk slecht. Hier moet een breed maatschappelijk debat over gevoerd worden. Voor JA21 staat één ding vast: dergelijke ideologisering mag niet worden beloond.
Tegelijkertijd staan kunst en cultuur in Nederland wel degelijk onder druk. Er is de afgelopen jaren veel veel bezuinigd. De financiering daarvan kan uitstekend worden geregeld door het budget voor de NPO te halveren. De NPO kost jaarlijks meer dan de marine en hoopt de komende periode elk jaar meer dan een miljard te krijgen. De halvering van het budget past bij teruglopende interesse voor lineaire televisie en de opkomst van streamingdiensten. De NPO kan worden teruggebracht naar één net. Van deze besparing kan onder andere ons cultuurgoed beter onderhouden worden. Inhoudelijk: opdoeken al die subsidies. Eigen broek ophouden en als er geen behoefte is aan jouw kunst, dan is het geenberoep maar een hobby. Waar JA21 WEL geld aan wil besteden is aan het behoud, de restauratie en het toegankelijk maken (denk aan bijvoorbeeld digitalisering van archieven en kwetsbare boeken) van ons cultureel erfgoed. Dat is ons cultureel kapitaal. Wie nu kunst maakt, kan met de aantrekkelijke plannen van JA21 voor ondernemers een prima praktijk opzetten maar wie niet voldoende kaartjes of kunstwerken verkoopt, zal er niet van rondkomen.
VOLT
Gelijke kansen en welvaart in elke regio (fragmenten over cultuur):
* Iedereen heeft recht op gelijke kansen, ongeacht waar je woont: in Europa of Caribisch Nederland, in de Randstad of een grensregio, in een dorp of stad. Om die gelijke kansen mogelijk te maken, moeten we durven ongelijk te investeren. Daarboven willen wij dat bij het verdelen van gelden over regio’s de spreiding van onderwijs, zorg, werk, cultuur en publieke diensten zo ingericht wordt, dat deze voor iedereen in Nederland goed toegankelijk zijn.
* We willen betere toegang tot cultuureducatie en bibliotheken door de financiering die gemeenten ontvangen voor cultuureducatie te verhogen en de leeftijdsgrens van een gratis lidmaatschap van de openbare bibliotheek te verhogen.
Kunst en cultuur
Kunst en cultuur zijn overal om ons heen. In onze mooiste herinneringen, in onze lievelingsverhalen en films, de muziek waar we geen genoeg van kunnen krijgen of de tekeningen op de koelkast. Kunst en cultuur helpen ons te ontwikkelen, als individu én als collectief. Daarmee kunnen kunst en cultuur ons verbinden. Met nadruk op ‘kunnen’, want de kunst- en cultuursector moet en kan diverser en inclusiever. Kunst en cultuur helpen ons ook datgeen te ontdekken wat we misschien nog niet kennen, door uit onze regionale, nationale of Europese bubbel te stappen en te leren van bekende of nieuwe menselijke waarden.
Hierin ziet Volt ook een belangrijke rol voor het cultureel erfgoed. Wij geloven dat met de kennis van het verleden we betere keuzes kunnen maken voor de toekomst. Cultureel erfgoed geeft ons daartoe de mogelijkheid: om echt eens in de wereld en identiteit van onze voorouders te kijken. Wat zij gezien, gehoord of ervaren hebben. Daar moeten we zuinig op zijn. Denk bijvoorbeeld aan de molens van Kinderdijk, de grachtengordel in Amsterdam, Willemstad op Curaçao, de Waddenzee (samen met Duitsland en Denemarken), de Koloniën van Weldadigheid (samen met België) en de Neder-Germaanse Limes (samen met Duitsland). Erfgoed draagt bij aan onze nationale en Europese identiteit.
* Er bestaan verschillende Europese initiatieven om Europeanen meer te verbinden met elkaar door middel van cultuur- en kunstsubsidies, zoals “Culture Moves Europe van de Europese Commissie. Volt wil dat we ook vanuit de Nederlandse overheid het verbinden van Europeanen een zwaarwegend doel maken bij het uitgeven van cultuursubsidie. Met name in de grensregio is het verbinden van Europeanen essentieel voor de samenleving.
* We maken openbaar erfgoed, musea en culturele instellingen gratis voor iedereen onder de 26 jaar, zoals ook in Frankrijk het geval is. Zo maken we kunst en cultuur laagdrempelig bereikbaar voor iedereen, ongeacht sociaaleconomische status.
* We willen dat duurzaamheidsstandaarden in het behoud van cultureel erfgoed als monumenten aangescherpt worden, om ons erfgoed door te kunnen geven aan de volgende generaties, is ook de aanpassing van monumenten aan de hedendaagse eisen en wensen van de gebruiker en de leefomgeving noodzakelijk. Volt wil daarbij aandacht voor monumenten in elke regio.
* We zorgen dat historische figuren in de juiste, complete historische context worden geplaatst. Verheerlijking van historische figuren die misdaden tegen de menselijkheid hebben gepleegd past niet in ons beeld van een menswaardige samenleving.
* Geroofde kunst of erfgoed moet terug naar de rechtmatige eigenaren. Bij gebruik moet er een bruikleenovereenkomst op gelijkwaardig niveau komen. Pas met toestemming van het land van herkomst mag een replica of 3D-kopie gemaakt worden.
* We dringen de marktwerking in de Nederlandse archeologie terug, die met het ratificeren van het Verdrag van Valletta is geïntroduceerd. De overheid krijgt een sterkere rol als bevoegd gezag in onder andere de besteding van onderzoeksgelden. Deze is nu te sterk financieel gedreven.
* De bestaanszekerheid van culturele en creatieve makers moet vergroot worden. Zij voorzien met hun werk een basisbehoefte van onze democratie en samenleving. We vergroten de gelijkwaardigheid en inclusiviteit in en van de sector door:
* We zorgen ervoor dat de bestaanszekerheid van gehele creatieve teams versterkt wordt, in plaats van slechts die van de individuele maker. Daarom wil Volt, net als de Raad voor Cultuur, alle BIS- instellingen verplichten om per 1 januari 2025 collectieve tariefafspraken voor alle werknemers en zzp’ers.
* We willen dat diversiteitscriteria bij de toekenning van subsidies aan makers onverminderd toegepast wordt. Zo wil Volt onder andere de positie van vrouwen en mensen met een biculturele of migratieachtergrond in de cultuursector verstevigen.
* We zorgen voor een evenwichtige spreiding tussen centrale instellingen met nationale en internationale betekenis en instellingen met lokale en regionale betekenis.
BBB
Kunst, cultuur en erfgoed
In een regio als de Achterhoek of Twente, waar mensen zichzelf ‘Achterhoeker’ of ‘Tukker’ noemen. De Zaanstreek, waar mensen zich Zaankanter noemen. Daar voelen mensen zich verbonden in hun culturele identiteit. Deze verbinding zie je terug in de rijke tradities van het carbidschieten in Noordoost Nederland, de dorpskermissen, het carnaval in Brabant en Limburg.
De oorzaak én het gevolg hiervan is dat mensen elkaar kennen, elkaar begrijpen, elkaar wat gunnen, elkaar in hun waarde laten en naar elkaar omkijken. Het faciliteren en in stand houden van deze culturele tradities helpt dan ook mee aan de versterking van de sociale verbinding en noaberschap in onze regio’s en streken. Dit is van groot belang omdat juist daar waar mensen zich verbonden voelen, de effectiviteit van de democratie het sterkst is en de maatschappelijk vraagstukken het best opgelost worden. Het is juist die vertrouwde omgeving die mensen missen. Of bang zijn te verliezen in de wereld van het doorgeslagen ego’s en de getallenreeksen van het spreadsheet beleid. Kijkende naar de ontwikkelingen in de regio zijn die zorgen zeker legitiem.
En vergeet ook niet de rol van boeren en bedrijfsleven, vaak familiebedrijven, in sociaal culturele evenementen in de regio’s. Vaak leveren ze vrijwilligers, ondersteunen ze lokale feesten en sportevenementen of stellen ze – in het geval van boeren – hun weiland ter beschikking voor een feest en helpen ze mee met het op- bouwen van het feestterrein.
Cultuursubsidies worden beter onder de aandacht gebracht en laagdrempeliger gemaakt. Daarnaast vindt BBB dat cultuur in zichzelf van waarde is en niet via beleid politiek gemaakt moet worden, zoals nu veel gebeurt via opgelegde inclusie- en diversiteitspolitiek.
Daarnaast zijn cultuursubsidies evenredig verdeeld over Nederland.
Kunst, cultuur en musea zijn toegankelijk voor iedereen, ongeacht waar je woont of hoeveel je verdient. Er gaat meer geld naar kleine organisaties die niet door de bureaucratie van subsidieverlening heen komen. Daarom wil BBB speciale regelingen voor kleine organisaties om subsidie te kunnen krijgen zonder dure onderzoeken of analyses te hoeven leveren.
Op school krijgen jongeren onderwijs in kunst en cultuur en daarmee inzicht in de rijke Nederlandse cultuurgeschiedenis. Dit zorgt niet alleen voor een beter begrip van onze tradities en waarden, maar stimuleert ook de creativiteit.
CHRISTEN UNIE
Kunst, cultuur en erfgoed
Kunst, cultuur en creativiteit verrijken het leven en de samenleving. Kunst kan confronteren, stilzetten, wakker schudden, een zaadje planten, leiden tot verwondering. Kunst en cultuur zijn een krachtige uiting van een vitale samenleving. Kunst en cultuur hebben belangrijke sociale functies en kunnen zorgen voor verbinding tussen mensen. De overheid vervult een belangrijke rol als subsidieverstrekker, opdrachtgever en hoeder van ons culturele klimaat en erfgoed. Bijzondere gebouwen, voorwerpen, tradities, foto’s, films en verhalen tonen de geschiedenis van ons land. Daarbij gaat het niet alleen om de vaderlandse geschiedenis, maar ook om de regionale geschiedenis en talen.
Bibliotheken spelen een belangrijke rol in de overdracht en kennis van cultuur. Muziekscholen spelen een belangrijke rol in het culturele leven en de ontwikkeling van muzikaal talent. Het fysieke erfgoed is een culturele drager van de ruimtelijke inrichting van Nederland. Monumentale kerkgebouwen zijn beeldbepalend in steden en dorpen en horen tot erfgoed dat behouden moet blijven. Voor veel Nederlanders dragen kerken herinneringen aan belangrijke momenten in het leven en zijn nog steeds een plek van ontmoeting en bezinning.
Musea en orkesten dragen bij aan een hoogwaardig cultuuraanbod. Het is belangrijk dat er een toegankelijk aanbod van kunst en cultuur is, met name voor jongeren. Door amateurkunsten te beoefenen, ontdekken en ontwikkelen zij hun creatieve talenten.
• De rol van musea. Nederland kent een rijk en geschakeerd aanbod van musea. Dat zijn verzamelplekken van waardevolle kunst en tegelijkertijd ontmoetingsplekken voor een breed publiek. Musea die met publieke middelen worden ondersteund zijn toegankelijk en vervullen naast culturele ook sociale functies. Zo ontstaat maatschappelijke verbondenheid rond kunst.
• Monumenten blijven aanwijzen. Voor het behoud van Nederlands erfgoed is het belangrijk dat er nieuwe monumenten worden aangewezen. De jongste geschiedenis krijgt eveneens een plek in het erfgoedbeleid, bijvoorbeeld door het aanwijzen van naoorlogse monumenten.
• Kerkelijk erfgoed is kostbaar. De overheid stelt blijvend fondsen beschikbaar om noodzakelijke onderhoud aan Rijksmonumenten te plegen en herbestemming mogelijk te maken. In het cultuurbeleid is aandacht voor kerkelijke monumenten: elke gemeente een kerkenvisie. De functie van kerken voor wijk en buurt is daarbij een belangrijk aandachtspunt.
• Bibliotheken zijn gratis tot 18 jaar. Jongeren zijn tot hun 18e jaar gratis lid van de bibliotheek. Bij de geboorteaangifte krijgen ouders het gratis lidmaatschap voor hun kind aangeboden.
• Behoud de bibliotheek als basisvoorziening. De bibliotheek is een onmisbare voorziening voor de samenleving. Bibliotheken zijn cruciaal in de aanpak van laaggeletterdheid, hebben een grote sociale functie voor jong en oud, vergroten kansengelijkheid en zorgen voor het behoud van leefbaarheid van de gemeenschap. Er is extra oog nodig voor regio’s waar de afgelopen jaren grote verschraling van basisvoorzieningen heeft plaatsgevonden.
• Ondersteun streektalen. De ChristenUnie heeft aandacht voor het Frysk als tweede Rijkstaal en beschermt regionale streektalen en dialecten. Deze geven uiting aan culturele verbondenheid en gemeenschapszin.
• Regionale spreiding van cultuuraanbod. Bij de verdeling van overheidssubsidies voor culturele instellingen willen we een eerlijker verdeling over het land, zodat mensen in en buiten de Randstad kunnen genieten van de rijkdom van het culturele leven.
• Ieder kind heeft toegang tot cultuur. Kinderen krijgen mogelijkheden om zich op school door middel van cultuureducatie maar ook buiten schooltijd verder te ontwikkelen op het creatieve pad. In het cultuurbeleid wordt gelet op een voldoende aanbod van muziekscholen en de toegankelijkheid ervan voor kinderen uit alle lagen van de bevolking.
• Fair Practice Code als leidraad. De uitgangspunten van de Fair Practice Code dienen als leidraad voor een gezonde arbeidsmarkt in de culturele sector, zodat iedereen onder eerlijke omstandigheden en tegen een redelijke vergoeding zijn werk kan doen.
• Kunnen leven van de kunst. Getalenteerde kunstenaars verdienen de kans om een beroepspraktijk op te bouwen. De overheid ondersteunt dit met financieringsvormen als garantieregelingen of revolverende fondsen.
NSC/Omtzigt | Politieke lijn. Verkiezingsprogramma is nog niet gepubliceerd.
Cultuur: komt niet voor. Kunst: komt niet voor.
Erfgoed: ‘Toezicht van de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed moet verbeterd worden en die moet ook boetes kunnen opleggen.’
BVNL
Onderwijs, cultuur en sport
Hieruit de punten die over cultuur gaan (de andere punten betreffen sport en onderwijs):
* Muziekonderwijs en sport moeten meer gestimuleerd worden op scholen, omdat dit bijdraagt aan de leerprestaties van kinderen.
* De subsidie aan de NPO wordt verminderd en het programma wordt neutraal gemaakt.
FORUM VOOR DEMOCRATIE
Kunst, cultuur & erfgoed
Wij koesteren ons (historisch) erfgoed en onze stedenbouw. Onze geschiedenis, onze cultuur, en de verbeelding die daaruit is voortgekomen in de vorm van gebouwen en standbeelden, muziek, literatuur en religie: het is van onschatbare waarde. Dat erfgoed moet dan ook goed beschermd worden. Met oog voor de kijk van onze voorouders op het leven – niet met de normen en waarden van nu. Op dit moment subsidieert de Nederlandse overheid weg-met-ons projecten; terwijl museumdirecteuren datgene waar we trots op mogen zijn, het mooiste en beste dat Europa heeft voortgebracht, onderschoffelen. Dat moet veranderen. Wij willen de Europese klassieke muziek en kunst, cultuur en kennis veel meer onderwijzen op scholen en uitdragen in de media; en het gedachtegoed van filosofen ontsluiten voor een breder publiek, bijvoorbeeld via educatieve documentaires.
De afgelopen decennia is de Nederlander van zijn geschiedenis vervreemd en van zijn cultuur losgesneden. Dit moet niet alleen stoppen, het moet worden teruggedraaid. Voor effectief cultuurbeleid hoeft niet meer geld te worden uitgegeven; het huidige budget moet anders en beter worden besteed. En alle gebouwen die door (semi-)overheden worden neergezet moeten zo mooi zijn dat iedere Nederlander er trots op kan zijn. Een nieuw Paleis voor de Volksvlijt zouden wij graag zien verschijnen. Voorts willen wij culturele diplomatie naar Frans model: vertaalde Nederlandse literatuur als relatiegeschenken op ambassades en documentaires over onze geschiedenis internationaal ondertitelen en online zetten.
Wij willen:
• Al die mooie dingen die Europa heeft voortgebracht weer onderwijzen en uitdragen.
• Gratis toegang tot Rijksmusea voor Nederlanders (op vertoon van identiteitsbewijs of paspoort).
• Subsidies voor conserveren, restaureren en expliciteren van erfgoed.
• Het Frysk als Tweede Rijkstaal behouden.
• Bescherming van Nederlands historisch erfgoed.
• Geen hedendaagse normen en etiketten plakken op historische monumenten.
• Heldere restauratie- en subsidieprocedures voor monumenten.
• Nieuwbouw die past binnen historisch aanzicht.
• Maatwerk voor behoud historische kerkgebouwen.
• Soepele regels voor moderniseren monumenten (zoals het plaatsen van dubbel glas), zolang het aangezicht niet verandert.
Media- landschap
Forum voor Democratie constateert grote vooringenomenheid in de publieke media. Een stuitende eenzijdigheid domineert, gekoppeld aan groot gebrek aan oprechte nieuwsgierigheid. De onderwerpkeuze, gasten en voorkeuren van steeds dezelfde presentatoren zorgen voor steeds hetzelfde narratief. Wij juichen de komst van nieuwe omroepen zoals ON! daarom toe. Ook vinden we het problematisch dat kranten en commerciële omroepen in handen zijn van een beperkt aantal grote investeerders. Wanneer dit buitenlandse investeerders zijn wordt het probleem zo mogelijk nog groter. We geloven daarom in beschermingswetgeving voor het decentraal én nationaal houden (of maken) van ons kranten- en omroepenlandschap. Daarnaast stellen we grondige sanering voor van de publieke omroep met het oog op naleving van de mediawet waarin wordt bepaald dat de NPO tot doel heeft ‘een breed en divers publiek te voorzien van informatie.’
Wij willen:
• Ingrijpende sanering van de budgetten van de publieke omroep.
• Partijlidmaatschappen bestuursleden, presentatoren en netmanagers NPO openbaar.
• Onderzoek naar onafhankelijkheid van de NPO Ombudsman.
• Onafhankelijke Raad van Toezicht voor de NPO.
• Twee publieke tv-zenders met focus op informatie, taal, cultuur, geschiedenis en documentaires.
• Geen LGBT+ propaganda op de publieke omroep.
• Ruim baan voor nieuwe omroepen, zoals ON! Geen politieke inmenging op inhoud programma’s.
• Beschermingswet om (buitenlandse) investeerders geen controle te laten hebben over onze kranten en commerciële zenders.
PVV
Fragmenten kunst, cultuur media uit ‘Democratie, cultuur en publieke omroep’
De PVV houdt van Nederland. Wij zijn trots op onze cultuur, identiteit en tradities. Die moeten we dan ook behouden. Niet uitwissen. De linkse haat waarin helden uit onze geschiedenis worden beschimpt wordt beëindigd. De excuses voor het slavernijverleden en de politionele acties, zoals gedaan door de Koning, worden ingetrokken. Zwarte Piet blijft. Autochtone Nederlanders worden niet beschermd. Zij worden achtergesteld en gediscrimineerd. Bij de politiek, in de kunst, bij de publieke omroep, in de weten- schap en bij veel gemeenten. Dat noemen ze ‘voorkeursbeleid’ of ‘positieve discriminatie’. Daar komt een einde aan. De NPO is van het padje af: NPO66. In plaats van eerlijke informatie en ontspanning is het vooral bezig met propaganda. We worden dagelijks getreiterd met klimaatpaniek en diversiteitspropaganda. De financiering wordt dan ook geheel beëindigd.
De PVV wil voor u:
* Stoppen met kunst- en cultuursubsidies
* Einde aan de linkse haat tegen helden uit onze geschiedenis
* Handen af van onze tradities: Zwarte Piet, Kerstmis en Pasen blijven
* De financiering van de NPO wordt geheel beëindigd
D66
Kunst, cultuur en wetenschap als bron van energie
Kunst, cultuur en wetenschap bieden houvast, troost én verbeelding en hoop. Bibliotheken vormen een ontmoetingsplaats en geven een impuls aan de samenleving. Net als de investeringen in de nieuwe generatie via het onderwijs, versterken de investeringen in kunst, cultuur en wetenschap ook onze economie. Ze zorgen voor een sterk Nederland, waar ruim baan is voor alle soorten kennis, creativiteit en innovatie.
Kunst en cultuur zijn ons fundament
De Nederlandse kunst- en cultuursector is van hoog niveau. Nederlandse kunst, cultuur en erfgoed is wereldwijd bekend. Daarom zetten we ons in om de sector stabiel en toekomstbestendig te maken. Het afgelopen kabinet versterkte de financiële basis van de sector met 170 miljoen. Daarmee is een mooie stap gezet, maar voor een sterke sector is meer nodig. Daarbij is het subsidiestelsel toe aan vernieuwing. Om kunst op hoog niveau te blijven maken moet er ruimte zijn voor vernieuwende kunst vormen.
Nieuwe energie voor Nederland
Makers van kunst en cultuur verdienen een betere maatschappelijke positie en meer waardering. De coronacrisis heeft de kwetsbaarheid van de kunst- en cultuursector laten zien. De hoge inflatie en de hoge energiekosten van de afgelopen twee jaar hebben culturele instellingen en makers ook hard geraakt. De financiële situatie van de sector is broos en kunstenaars verdienen vaak te weinig geld, kunstenaars in de vrije sector zijn niet genoeg in beeld en het ondernemerschap van gesubsidieerde culturele instellingen wordt te weinig gezien. Dat moet anders. Niet alleen investeren we meer, ook wil D66 met betere randvoorwaarden de sector financieel sterker maken. We willen eerlijkere beloning door te zorgen dat meer geld bij de makers zelf terechtkomt.
* We investeren extra in de kunst- en cultuursector. Rijkssubsidies worden in de breedte verruimd. We stimuleren samenwerking tussen gemeenten, de provincies en het Rijk om tot een coherent cultuurbeleid te komen. Aanvraagprocedures en inzet van budgetten worden beter op elkaar afgestemd om witte vlekken in de regio en hoge administratieve lasten tegen te gaan. Ook lokale overheden krijgen voldoende middelen voor cultuurbeleid en cultureel erfgoed.
* In een nieuw bestel gaat D66 uit van vertrouwen: vermindering van regeldruk en administratieve lasten, zodat tijd en geld die nu worden ingezet voor de aanvraag van subsidie terecht komen bij de makers.
* In landelijke culturele fondsen komt meer ruimte voor individuele kunstenaars en kleine collectieven. Fondsen werken als aanjagers voor vernieuwende genres, experimenten en talentontwikkeling.
* We breken het subsidiebestel open om beter te kunnen inspelen op nieuwe kunstvormen en nieuwe verhalen, type makers, verdienmodellen, creatieve praktijken en nieuwe (digitale) manieren om werk van makers bij het publiek te krijgen.
* Waar het gaat om de omslag naar duurzaamheid en inclusie bieden we stimuleringsmaatregelen vanuit de overheid in plaats van gedetailleerde verantwoording af moeten leggen.
* Instellingen die al jaren in de basisinfrastructuur zitten, krijgen een vaste subsidierelatie. In ruil dragen zij een grotere verantwoordelijkheid en solidariteitsbijdrage binnen de sector richting nieuwe initiatieven.
* We verhogen de investeringsverplichting voor Nederlandse film en series, zodat de opbrengsten gebruikt kunnen worden om nieuwe Nederlandse content te maken.
* We stellen een vergelijkbare investeringsverplichting in voor audiodiensten die verdienen aan content van Nederlandse makers.
* Moderne (pop- en urban) muziek wordt een eigen discipline in de Culturele Basisinfrastructuur. Op deze manier ontstaat een betere balans tussen klassieke en moderne muziekgenres.
* D66 wil sterker inzetten op het bouwen van monumenten van de toekomst. Daarvoor is het van belang dat bij de aanbouw van nieuwe publieke gebouwen geïnvesteerd wordt in design, kunst en cultuur. Daarom wordt het verplicht om bij de bouw van een publieke instelling 1 procent uit te geven aan design, kunst of cultuur.
* De positie van zelfstandigen wordt verbeterd (zie hoofdstuk 1, paragraaf Energieke banen in de groene economie).
* We stellen fair pay overal verplicht als subsidievoorwaarde en stellen daarvoor de middelen beschikbaar. Zo werken we ook aan professionalisering van de sector.
* We behouden het lage btw-tarief voor kunst en cultuur.
* We stellen subsidies beschikbaar voor musea die namens de Staat kunst aankopen.
We maken kunst en cultuur voor en van iedereen
De grote uitdagingen waar we als maatschappij wereldwijd voor staan, zijn uitdagingen waarvoor meer nodig is dan harde feiten, cijfers en statistiek. Om echt duurzame veranderingen tot stand te brengen, hebben we overtuigingskracht, empathie en verbeeldingskracht nodig. D66 wil makers – van amateurs tot professionals – daar meer ruimte voor bieden. Ook willen we dat iedereen op een laagdrempelige manier met kunst en cultuur te maken kan krijgen. De praktijk laat zien dat dit nog niet zo is. Het Nederlands cultuurbeleid moet erop gericht zijn dat kunst en cultuur voor mensen uit alle lagen van de samenleving beschikbaar is. Cultuuronderwijs krijgt op elke school dezelfde prioriteit. Bovendien werken we toe naar een meer diverse sector.
* Om de culturele en creatieve sector effectief in te zetten voor (grote) maatschappelijke opgaven, zetten we in op het ontwikkelen van methodes van ontwerpend onderzoek voor de hele culturele sector.
* We richten een taskforce op van kunstenaars en ontwerpers die op verschillende ministeries ingezet kunnen worden om mee te werken aan de grote uitdagingen.
* We stimuleren samenwerking tussen kunst en cultuur en andere sociale domeinen, bijvoorbeeld initiatieven zoals kunst op recept.
* Ieder kind krijgt evenveel cultuuronderwijs. Op de rijke schooldag is er veel ruimte voor ieder kind om kunst en cultuur te ervaren en zich hierin te ontwikkelen door een muziekinstrument te leren spelen, toneelles te krijgen of schildercursussen te volgen.
* We helpen scholen bij het opzetten van kunst- en cultuuronderwijs. Kunstenaars en (kleinere) culturele instellingen kunnen hiervoor ingezet worden.
* We willen muziekscholen weer terug in onze samenleving. Wanneer dit is ingebed in onze cultuur, in onze regio’s, steden of dorpen is voor ieder kind of volwassene de drempel weer laag om zich te verrijken met het leren bespelen van een instrument. Ook plaatselijke muziekverenigingen, amateurorkesten en harmonieën spelen hier een belangrijke rol in.
* Bibliotheken zijn kathedralen van kennis. Iedere Nederlander krijgt toegang tot een bibliotheek waar je kan (leren) lezen, cursussen kan volgen of geholpen wordt bij contact met de overheid. Je kunt er jezelf onderdompelen in boeken en films, maar je kunt er ook terecht voor een debat, cursus of hulp met een overheidsformulier. De bibliotheek is een plek voor persoonlijke groei, nieuwe perspectieven en open gesprekken. Het is de samenleving in het klein.
* De afgelopen jaren is onder D66 fors geïnvesteerd in bibliotheken. Daar gaan we mee door. We zorgen ervoor dat de bibliotheek terugkomt in elke gemeente, met een wettelijke zorgplicht voor gemeenten. Gemeenten worden hiervoor gecompenseerd. We beginnen in regio’s waar de bibliotheek het slechtst bereikbaar of toegankelijk is, inclusief Caribisch Nederland.
* We versterken DutchCulture en culturele attachés op de Nederlandse ambassades. Zo promoten we Nederlandse kunst en cultuur in het buitenland
* We versterken de culturele infrastructuur in Caribisch Nederland en stimuleren de uitwisseling binnen het Koninkrijk.
Behoud het Nederlands erfgoed, vernieuw het perspectief
Behoud van het Nederlands erfgoed lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Ook ontstaat steeds meer digitaal erfgoed. Met erfgoed houden we het verleden levend. Het verhaal achter ons erfgoed helpt ons elkaar en onze geschiedenis te begrijpen. De overheid zet zich actief in om erfgoed te behouden en onderhouden. Ook digitaal. Tot slot wordt het verhaal achter het Nederlands erfgoed verteld, inclusief de zwarte bladzijdes zoals het koloniale verleden. De culturele sector wordt verder gestimuleerd om de gehele Nederlandse geschiedenis te onderzoeken, vertellen en tentoon te stellen.
* Het Slavernijmuseum wordt een Rijksmuseum. Wat betreft de manier waarop het Slavernijmuseum vorm krijgt in Suriname en het Caribisch deel van het Koninkrijk, gaan we uit van lokale behoeften rondom invulling van een fysiek toegankelijke voorziening.
* Erfgoed kan niet zonder verhalen die mensen vertellen. Mensen maken erfgoed samen betekenisvol. Met de implementatie van het verdrag van Faro betrekken we gemeenschappen bij de betekenis die erfgoed heeft voor hun omgeving. Op deze manier zetten we erfgoed in voor sociaal-maatschappelijke doelen, zoals onderlinge verbinding en leefbaarheid.
* We richten een fonds op voor iconisch erfgoed. Erfgoed dat zo groot en kostbaar is, dat het te groot is voor een provincie of gemeente om alleen te restaureren. Als gemeenten en provincies gezamenlijk de kosten niet kunnen dragen, kunnen ze een beroep doen op het iconisch erfgoedfonds.
* Eigenaren van woonhuismonumenten worden beter geholpen met (de financiering van) restaureren en verduurzamen. Vanuit het Klimaatfonds worden hier middelen voor gereserveerd. De Verbouwing van Nederland wordt gerealiseerd op een erfgoed-inclusieve manier.
* We houden erfgoed levend door het actief te gebruiken. Bij restauraties van monumenten komen meer financieringsmogelijkheden voor verduurzaming en toegankelijkheid.
* We subsidiëren het behoud, de zichtbaarheid en het gebruik van digitaal erfgoed.
* Er komt één online platform waar alle Nederlandse erfgoedlocaties makkelijk te vinden zijn. In deze “Openbare Schatkamer” vind je ook gedigitaliseerde vormen van kunst, zoals voorstellingen en e-books. Zo verbreden we onze collectie en is het Nederlandse erfgoed voor iedere Nederlander vanuit huis beschikbaar.