Lees hieronder meer over de BNG Erfgoedprijs, die al sinds 2010 wordt uitgereikt.
Over de prijs
De BNG Erfgoedprijs stimuleert gemeenten om actief in te zetten op cultureel erfgoed, en dit te verbinden met beleidsterreinen als toerisme, cultuur, onderwijs, sociale zaken, ruimtelijke ontwikkeling en economie. Alle gemeenten in Nederland kunnen meedingen naar deze prijs, die beschikbaar is gesteld door hoofdsponsor BNG Cultuurfonds.
De BNG Erfgoedprijs heeft betrekking op erfgoed in brede zin: gebouwde monumenten, archeologie, museale collecties en archieven, maar ook historisch landschap, mobiel en immaterieel erfgoed. En erfgoed voor de jeugd (erfgoededucatie)! Beoordeeld worden projecten, initiatieven, evenementen, maar ook beleid en besluiten van de gemeente. De winnaar wordt ieder jaar bekend gemaakt tijdens een feestelijke bijeenkomst in de gemeente die de prijs het voorgaande jaar heeft gewonnen.
Lees hier de publicatie ’10 Jaar BNG Erfgoedprijs’.
BNG Erfgoedprijs 2025
De gemeenten Alphen aan den Rijn, Oirschot en Tilburg zijn genomineerd voor de BNG Erfgoedprijs 2025, met het thema: Immaterieel erfgoed. Lees HIER meer over de nominaties.
De winnaar wordt bekend gemaakt in juni 2025, tijdens een Erfgoedsymposium georganiseerd door en in de gemeente Nijmegen, de winnaar van 2024. Lees HIER meer over het symposium en de uitreiking.
Elk jaar kunnen alle gemeenten in Nederland zich aanmelden voor de BNG Erfgoedprijs: de prijs voor de gemeente die het beste met haar erfgoed omgaat en haar inwoners daar op inspirerende wijze bij betrekt. De winnaar van de BNG Erfgoedprijs ontvangt € 25.000! Met deze prijs willen we goede voorbeelden delen en andere gemeenten inspireren. De BNG Erfgoedprijs 2025 wordt georganiseerd door het Erfgoedplatform van Kunsten ’92 en wordt mogelijk gemaakt door hoofdsponsor BNG Cultuurfonds. De prijs wordt sinds 2010 jaarlijks uitgereikt.
Thema 2025: Immaterieel erfgoed
Het thema van de BNG Erfgoedprijs 2025 is immaterieel erfgoed. Immaterieel erfgoed is ‘levend erfgoed’. Het omvat ambachten, feesten, tradities, rituelen, uitdrukkingen en bijzondere kennis of vaardigheden die gemeenschappen en groepen delen en doorgeven aan hun kinderen en nieuwe gemeenschapsleden. Van het vieren van Keti Koti, bloemencorso’s en draaiorgels op straat tot vreugdevuren, de kermis en de landelijke kinderpostzegelactie. Zie voor meer inspirerende voorbeelden de website van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN).
Continuïteit en ontwikkeling
Sociale gewoonten, tradities en bijzondere kennis of vaardigheden die worden gedeeld door een gemeenschap geven een gevoel van continuïteit, eigenheid en houvast. Dat neemt niet weg dat immaterieel erfgoed zelf ook verandert. Soms schuurt de wens van een gemeenschap om hun immaterieel erfgoed in stand te houden met de opvattingen en belangen van anderen. Dit leidt soms tot de aanpassing van bepaalde tradities en gebruiken om deze toekomstbestendig te maken.
Immaterieel erfgoed op de radar
In 2012 ondertekende Nederland het UNESCO Verdrag inzake de Bescherming van Immaterieel Cultureel Erfgoed en wees het KIEN aan als coördinator. Inmiddels hebben steeds meer gemeenten immaterieel erfgoed op de radar. Hoe ondersteunen zij hun immaterieel erfgoedgemeenschappen? Is immaterieel erfgoed inmiddels een integraal onderdeel van gemeentelijk beleid? En hoe inclusief is de definitie van immaterieel erfgoed die gemeenten hanteren?
Criteria 2025
De jury beoordeelt gemeenten onder andere op de volgende algemene criteria. Maar goed geformuleerd beleid is niet altijd doorslaggevend. Ook de praktijk doet er veel toe. Deze editie kijken we specifiek naar immaterieel erfgoed en wat de gemeente daarmee doet. Tijdens de beoordeling wordt ook gekeken naar de inzet van de gemeenteambtenaren en de resultaten. Zij zijn een belangrijke schakel om het verschil te maken en om het belang van erfgoed voor hun gemeente en hun inwoners op de kaart te zetten.
VISIE EN INTEGRAAL BELEID
Heeft de gemeente een heldere visie met betrekking tot erfgoed, en is het erfgoedbeleid geïntegreerd in andere beleidsdomeinen (waaronder het beleid rondom de leefomgeving)?
TOEKOMSTGERICHTHEID
Op welke wijze wordt erfgoed ingezet om de gemeente een aansprekend toekomstperspectief te geven? Sluit het erfgoedbeleid aan op urgente thema’s in de samenleving, zoals digitalisering, klimaat en duurzaamheid?
PARTICIPATIE EN INCLUSIE
Hoe zijn inwoners betrokken bij het erfgoed in de gemeente? Hoe inclusief is het beleid: houdt het bijvoorbeeld rekening met toegankelijkheid voor en participatie door elke leeftijd, afkomst, sociaaleconomische groep, en ook met fysieke toegankelijkheid? Wordt inwoners de ruimte geboden voor ondernemerschap? Wat doet de gemeente aan erfgoededucatie?
COMMUNICATIE
Hoe en met wie communiceert de gemeente over het erfgoedbeleid en de -projecten? Op welke wijze weet men bewoners en bezoekers enthousiast te maken voor de eigen omgeving?
IMMATERIEEL ERFGOED
Welke kansen biedt immaterieel erfgoed volgens de gemeente? Welke rol ziet de gemeente voor zichzelf in de instandhouding en ontwikkeling van immaterieel erfgoed? Hoe steunt de gemeente haar erfgoedgemeenschappen en beoefenaren van immaterieel erfgoed? Ligt de nadruk van immaterieel erfgoedbeleid op het benutten van het toeristisch potentieel of is er ook oog voor de sociaal-maatschappelijke waarde?
Hoe inclusief is de definitie van immaterieel erfgoed die de gemeente hanteert? Wordt er bijvoorbeeld ook ruimte geboden aan gemeenschappen die tradities beoefenen die niet regio-gebonden zijn en aan erfgoed dat verbonden is aan gemeenschappen met een migratieachtergrond? Benut de gemeente het sociale potentieel van immaterieel erfgoed?
BNG Erfgoedprijs 2024
De gemeente Nijmegen is de winnaar van de BNG Bank Erfgoedprijs 2024, met als thema Post 65-erfgoed. Lees HIER het volledige persbericht van 6 juni 2024.
De gemeenten Apeldoorn, Nieuwegein en Nijmegen waren genomineerd voor de BNG Bank Erfgoedprijs 2024.
Deze drie gemeenten hebben incognito-bezoeken van de jury gehad en kregen de gelegenheid om zich in een pitch te presenteren. De winnaar van de BNG Bank Erfgoedprijs 2024 is bekend gemaakt op 6 juni 2024, tijdens een Erfgoedsymposium georganiseerd door de gemeente Weert, de winnaar van 2023. Lees hier het programma van die dag.
Thema 2024: Post 65-erfgoed
Heel veel scholen, kantoren, stations, kunst in de openbare ruimte, winkelcentra, theaters, woonwijken en gebedshuizen in Nederland zijn na 1965 gebouwd. De periode volgt op de wederopbouw (na de Tweede Wereldoorlog) en wordt gekenmerkt door een toenemende welvaart, een oliecrisis en andere sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen. Post 65-erfgoed is daarmee kenmerkend voor een groot deel van onze leefomgeving. Toch is Post 65-erfgoed, hoe veelzijdig ook, lang niet altijd geliefd.
Groeiende waardering voor Post 65
Gelukkig wordt het erfgoed van Post 65 in toenemende mate maatschappelijk gewaardeerd en beschermd als gemeentelijk monument. In februari 2023 heeft staatssecretaris van OCW, Gunay Uslu, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) de opdracht gegeven om een programma voor de aanwijzing als rijksmonument op te starten voor de periode 1965 – 1990.
Actueel | Post 65 op de agenda
Voor veel gemeenten is erfgoed uit de periode na 1965 nu een punt van aandacht, omdat de gebouwen en complexen uit deze periode vragen om renovatie, aanpassing en verduurzaming. Aandacht voor dit erfgoed is nodig, want er is steeds vaker sprake van sloop van gebouwen uit deze periode. Hoe wordt Post 65-erfgoed binnen gemeenten gewaarborgd en bewaard? Is er sprake van trots of waardering? Hoe worden inwoners betrokken bij de vraag welke gebouwen, complexen of objecten in hun omgeving bewaard moeten blijven voor de toekomst?
Jury
Ron König (Juryvoorzitter. Burgemeester van Deventer, voorzitter Stichting Nederland Monumentenland, voorzitter BNG Cultuurfonds)
Susan Lammers (Algemeen directeur Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
Christian Pfeiffer (Directeur Huizer Museum)
Karianne Vandenbroucke (Projectmanager Vastgoed bij Natuurmonumenten)
Marielle Hendriks (Directeur-bestuurder Erfgoedhuis Zuid-Holland)
Rabiaâ Benlahbib (Directeur van Kunstfort Vijfhuizen, en directeur Creative Court)
Jazzy Taihuttu (Coördinator Educatie en Publieksparticipatie bij het Limburgs Museum en finalist van de Museumtalentprijs 2023) is het jong jurylid van de BNG Erfgoedprijs 2025.
Eerdere winnaars
- 2024: Nijmegen
- 2023: Weert
- 2022: Eindhoven
- 2020: Noordenveld
- 2019: Rheden
- 2018: Leiden
- 2017: Zutphen
- 2016: Beesel
- 2014: Bergen op Zoom
- 2013: Kampen
- 2012: Schiedam
- 2011: Westerveld
- 2010: Dordrecht