ARTIKEL 2. IN DE SERIE KANTELPUNTEN
2.
Laten we eerlijk zijn: het is een clusterfuck. De complexe sociale, economische en ecologische problemen van nu zijn allemaal verweven met elkaar. De gangbare systemen lopen vast. Alternatieven zijn nog pril. Er is geen plan, geen gedeeld toekomstbeeld om naar te streven. Onzekerheid beheerst de samenleving. Oorlogsdreiging, hoe onwaarschijnlijk ook voor Nederland, overstemt de aandacht voor structuren die daadwerkelijk uiteenvallen of onder grote druk staan: zorg, verbinding, natuur, solidariteit. En in reactie hierop groeit onrust en wantrouwen, klampen we ons vast aan eenvoudige verklaringen, volgen we meningen van mensen die op ons lijken of wijzen naar de ander.
Hoe bestaat het dat het zover heeft kunnen komen? Een wereldwijde, hoogtechnologische samenwerking van landen, bedrijven en mensen is blijkbaar niet genoeg voor een duurzaam welvarende en rechtvaardige wereld. Het ligt niet aan een gebrek aan kennis, apparatuur of ervaring. We weten wat er moet gebeuren. En we weten dat het kan. En toch gebeurt het niet. We missen iets cruciaals: cultuur, het vermogen om collectieve verhalen, verlangens en betekenissen vorm te geven, te delen en uit te dragen.
Dit is een beetje groot ingestoken misschien, maar laten we dit praktisch maken. Behalve een planetaire clusterfuck is er immers ook in onze eigen omgeving een culturele nood, en daar zijn we zelf bij. Het is de armoede aan gedeelde verhalen, het gebrek aan tastbaar toekomstperspectief en het ontbreken van een beeld van wat een goede samenleving is. We kunnen het eens zijn in een eigen bubbel, als individu de beste boeken lezen, als consument of professional getraind worden en ons ontwikkelen – maar als dit niet optelt tot een cultuur, tot een gedeelde ervaring, tot doorleefde idealen en een gezamenlijk streven, dan komen we nergens. Dan draaien we rond in onze eigen waarheid, in steeds diepere groeven van onze eigen ideeën.
Het is aan ons, aan onze generatie en de jaren die nu voor ons liggen om deze uitzichtloze patronen te doorbreken, ons te ontworstelen aan de greep van consumentisme en individualisme en gebroken verbindingen tussen mensen, buren en de samenleving te herstellen.
Kunstenaars kunnen hierbij helpen. Zij geven vorm aan ideeën die nog geen woorden hebben. Het zijn verhalenvertellers. Maar zijn we dat niet allemaal? Elk mens zoekt naar houvast en connectie door een web te weven van relaties, waarin individuen, gemeenschappen, tijd en ruimte met elkaar verbonden raken. Dit is helend, smedend werk. Zo ontstaat cultuur. En cultuur maakt ons tot mens, samenwerker, samenlever.
Kunnen we herkennen en ontdekken hoe we daar een rol in spelen? Kunnen we zien dat je geen violist, danser of beeldhouwer hoeft te zijn om scheppend en creatief de wereld tegemoet te treden?
We hebben bijvoorbeeld mensen nodig die met visie een constructief proces kunnen leiden en ons, met het grote geheel in gedachte, helpen om stap voor stap vooruit te komen. Dat zijn bouwers. Zij leggen patronen neer van nieuwe relaties en verbindingen en scheppen zo een blauwdruk voor de samenleving van morgen.
Ben jij zo’n bouwer, of ben je meer een speler?
Maak jij ruimte om in beweging te blijven, ook als systemen ons lijken te verstikken? Kun je laten zien dat we best fouten mogen maken en dat we met spel de grenzen af kunnen tasten en verleggen, zodat we kunnen groeien en ontwikkelen?
Spelers zijn waardevol. Net als luisteraars. Door goed te luisteren krijgen prille en kwetsbare ideeën en gedachten de ruimte om te groeien. We kunnen ontdekken dat we vaak meer gemeen hebben met de ander dan we denken. Dat is enorm belangrijk en een voorwaarde voor het scheppende en spelende werk.
We hebben ook dromers nodig. Een betere wereld kan pas gemaakt en vormgegeven worden als we die ons ook voor kunnen stellen. En een dromer kan mensen meenemen naar een mogelijke toekomst, voorbij de dagelijkse kaders en beperkingen. Voel je deze uitnodiging?
Of ben je juist een breker die helpt om hardnekkige obstakels, de taaie onderdelen van het oude systeem die ons niet meer dienen en verandering tegenhouden, uit de weg te ruimen? We hebben behoefte aan brekers die valse informatie ontmaskeren, misstanden aan het licht brengen en waar nodig fysiek in de weg gaan staan.
Er zijn ook zorgers nodig die met hoge sensitiviteit en een frisse blik zich ontfermen over plekken, mensen en verhalen die kwetsbaar en onzichtbaar zijn. Zij helpen ons om los te laten wat ons niet meer dient, geven ruimte aan waarde en groei en verzachten de angst en onzekerheid die in een tijd van transitie toeslaat.
En dan zijn er de smeders die verbanden, samenwerkingen en allianties vormen. Door samenhang te zien, te begrijpen wat ieder beweegt, en vervolgens achter de kleine belangen een groter, gedeeld idee te vormen, bundelen zij losse krachten tot een geheel. Ook dit is essentieel.
Tenslotte hebben we fixers nodig. Aanpakkers. Mensen die zien wat er nodig is en aandacht hebben voor de details en structuren die anderen over het hoofd zien. Dit zijn de mensen die niet praten, discussiëren of aarzelen, maar gaan bouwen, puzzelen, spelen en lassen met fysieke materialen zodat er iets staat dat tastbaar is, iets dat werkt.
Wat past jou? Zie je hoe ieder wel iets kan dat nu nodig is?
Het is geen grote stap, maar toch een revolutie: als we onze rol kennen en zien, en als we tegelijkertijd ervaren dat we met velen zijn die zorgen delen, dan kunnen we datgene waar we goed in zijn, mobiliseren voor wat er nu nodig is. Dan verandert alles.
-Merlijn Twaalfhoven
Jouw transitie-rol
In een wereld die kantelt, is iedereen nodig. Kunstenaars, luisteraars maar ook bouwers en brekers. Wij nodigen je uit om een rol te pakken.
We geven je drie eenvoudige keuzes – zo beland je binnen een halve minuut bij jouw transitierol.
Klik het aan, zo verzamelen we houvast voor onze plek in deze kanteltijd. Met jou samen weven we een tastbaar idee van wat er nu nodig is.