In deze brief maakt Kunsten ´92 haar zorgen kenbaar over de veranderingen in het subsidiebestel en de invoering van nieuw beleid. Er zijn hoge verwachtingen gewekt bij culturele instellingen, maar de concrete invulling is tot op heden achterwege gebleven. Kunsten ´92 vraagt de minister bij het verschijnen van de adviesaanvraag op 15 februari duidelijkheid te geven over hoe de minister invulling gaat geven aan zijn verantwoordelijkheid voor het bestel en wat de concrete veranderingen zijn voor de verschillende onderdelen van het subsidiebestel.
Amsterdam 6 februari 2008
Geachte heer Plasterk,
Zoals u zonder enige twijfel bekend is, heeft Kunsten ’92, de landelijke belangenvereniging die meer dan 400 instellingen uit de wereld van de kunst, cultuur en erfgoed representeert, in beginsel positief gereageerd op een aantal aanbevelingen van de commissie Cultuurprofijt. Toch is Kunsten ’92 ook bezorgd over (onbedoelde) effecten van de ontwikkelingen die gaande zijn. Van die bezorgdheid maken wij u graag deelgenoot, niet in de laatste plaats omdat het draagvlak voor nieuw beleid sterk afhangt van de wijze waarop u nieuw beleid transformeert in subsidievoorwaarden voor de instellingen (onze leden), zowel in de basisinfrastructuur als bij de fondsen.
Wij stellen vast dat de kunstensector te maken heeft met een overdaad aan nieuw beleid waarvan de gevolgen niet precies zijn te overzien. De herinrichting van het bestel biedt nieuwe mogelijkheden. Veel instellingen anticiperen daar ook op. Dat heeft tot nieuwe samenwerkingsverbanden en ambitieuze plannen geleid.
Er zijn hoge verwachtingen gewekt en het is dan ook niet verbazingwekkend dat voor de basisinfrastructuur meer dan twee keer zoveel is aangevraagd dan er aan middelen beschikbaar lijkt te zijn. Hoe die verhouding bij de fondsen ligt is weliswaar nog niet bekend, maar ook daar zal ongetwijfeld hetzelfde feit opdoemen. Zelfs als men scherpe keuzes maakt en hoge kwaliteitseisen stelt, zal er een gebrek aan middelen blijven bestaan.
De Raad voor Cultuur heeft er al in het advies Innoveren, Participeren! op gewezen dat het welslagen van de herstructureringsoperatie grotendeels zal afhangen van de bereidheid van de overheid om voldoende te investeren.
Graag wijzen wij u er op dat de basis van het culturele bestel nog altijd de kunst en het erfgoed zèlf zijn. Investeert men daarin onvoldoende dan wordt de basis van het complexe bouwsel aangetast. Wij doen daarom een beroep op u in de toekenning van middelen realistisch te zijn en de kwaliteit en de gezonde bedrijfsvoering van de sector te garanderen. Pas dan hebben ook maatregelen die het ondernemerschap in de sector en het maatschappelijk bereik moeten versterken zin.
Daarnaast wijzen wij op de risico’s die teveel onuitgewerkt beleid bij invoering tegelijkertijd met zich meebrengen. Garanties voor een samenhangend beleid ontbreken en het is ons niet duidelijk hoe u als minister uw verantwoordelijkheid zult nemen voor het gehele subsidiestelsel.
Wij attenderen u op enkele aandachtspunten:
-De rol van de Raad voor Cultuur is niet helder en wij vragen ons af of (een vorm van) integrale advisering straks nog mogelijk is. Onduidelijk is of deze nieuwe structuur wel voldoende zal aansluiten bij de werkwijze van instellingen en recht doet aan de ontwikkelingen in de sector.
-Het Nederlands Fonds voor de Podiumkunsten+ gaat van start zonder uitgewerkt beleidsplan. Dat roept vragen op over het beleidskader waarbinnen de secretarissen moeten opereren en de manier waarop nieuwe en oude ambities in verschillende sectoren moeten worden beoordeeld. Daarbij kampt het fonds met het probleem dat, ondanks sterke nadruk op betere afstemming tussen vraag en aanbod, er geen gelden voor de podia zijn overgeheveld.
-Onvoldoende duidelijk is of de plannen voor het nieuwe Programmafonds Cultuurparticipatie genoeg garanties biedt voor aansluiting van amateurkunst op de professionele kunsten.
-De positie van de langjarig gefinancierde instellingen is nog onduidelijk. De instellingen is gevraagd een beleidsarme aanvraag in te dienen, maar dat ook zij rekenen op een rijksbeleid waarmee kwaliteit, bereik en ondernemerschap kunnen worden gestimuleerd is voor de hand liggend.
-Voor nieuw gecreëerde functies in de basisinfrastructuur zijn geen extra middelen gereserveerd.
-Onduidelijk is hoeveel middelen er voor internationaal cultuurbeleid beschikbaar zijn en op welke wijze die ingezet worden.
Dit brengt Kunsten ’92 ertoe u te vragen met het verschijnen van de adviesaanvraag en het bijbehorend financieel kader ook duidelijk aan te geven wat de gevolgen zijn voor alle onderdelen van het subsidiebestel. Ook verzoeken wij u aan te geven op welke manier u controle denkt te houden op de kwaliteit, de samenhang en de uitvoerbaarheid van alle nieuwe regels, fondsen en structuren.
Wij wensen u veel wijsheid toe en rekenen erop dat u er met ons in zult slagen de kwaliteit en de diversiteit van het culturele aanbod te garanderen.
In alle hoogachting,
Ad ‘s- Gravesande
Voorzitter Kunsten ‘92