-
Onderzoek
-
Cultuur in de Gemeenteakkoorden
10 jul 2018 in Actueel, Informatievoorziening, Onderzoek
Bijna vier maanden na de Gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart jl. zijn in vrijwel alle gemeenten collegeakkoorden gesloten. De Vereniging Nederlandse Gemeenten VNG houdt een online kaart bij met de stand van zaken. De verdere versplintering van het politieke landschap (uitgesproken winst van lokale partijen, opvallende winst voor zowel GroenLinks als de VVD) veroorzaakte in veel gemeenten een relatief trage formatie.
In een doorlopende reeks artikelen schetst Theaterkrant.nl in samenwerking met Kunsten ’92 een overzicht van de nieuwe bouwstenen voor het gemeentelijke kunst- en cultuurbeleid in de grotere steden voor de komende periode. Hierbij volgen we het tempo van gemeenten die reeds een coalitieakkoord hebben gesloten en groeperen we enigszins naar regio. Vera Hoogstad van Theaterkrant.nl schreef de artikelen.
Amsterdam, Den Haag en Utrecht. In alle drie de steden benadrukt het nieuwe stadsbestuur de waarde van cultuur voor wonen en leven in de stad en wordt extra geïnvesteerd. Amsterdam: ‘Kunst, (tegen)cultuur en sport […] hebben een onschatbare waarde, omdat we geloven dat ontspanning belangrijk is in ons jachtige bestaan en omdat het vreugde geeft’. Den Haag: ‘Een sterke culturele en creatieve sector is een essentiële waarde van een open, ontwikkelde en verbonden stad’. Utrecht: ‘Cultuur maakt de stad aantrekkelijk, is bepalend voor haar identiteit en ‘verbindt, ook op buurt- en wijkniveau’. Lees het artikel.
Arnhem, Nijmegen en Zwolle. Ook de steden in de oostelijke regio benadrukken de waarde van cultuur en tonen zich bereid hierin te investeren; bezuinigingen uit de vorige beleidsperiode worden omgezet in een positieve financiële waardering. Arnhem trekt vooral veel geld uit voor cultuurgebouwen. Het Nijmeegse college stelt dat ‘cultuur bijdraagt aan het geluk van mensen’. Het Zwolse college schrijft dat ‘cultuur iets zegt over de geschiedenis, de identiteit en de toekomst van de stad’. Lees het artikel.
Eindhoven en ’s-Hertogenbosch zijn positief over de waarde van cultuur voor onder andere het vestigingsklimaat, maar hebben niet alle middelen om hier ook in te investeren. Eindhoven wil dat organisaties ook alternatieve, externe financieringsmogelijkheden aanboren om uitbreiding van het bestaande aanbod te kunnen realiseren. Den Bosch verwacht dat de bezuinigingen uit de vorige periode (deels) zullen worden omgezet in nieuwe investeringen maar zal in ieder geval actief op zoek gaan naar geld van derden, ‘waaronder bijdragen uit regionale, landelijke en Europese fondsen’. Lees het artikel.
Rotterdam en Dordrecht zoeken verbinding in en met de stad. De moeizame onderhandelingen in Rotterdam hebben nu een nieuw college en een nieuw akkoord opgeleverd. De havenstad zet in op ruimte, vrijheid en ondersteuning voor cultuurmakers en initiatiefnemers, en op een breed cultuuraanbod. In Dordrecht worden drie cultuurhistorische mijlpalen gevierd. Het college kiest voor culturele promotie van de stad en vernieuwing van het evenementenbeleid. Lees het artikel.
De serie wordt vervolgd, kijk voor alles over Gemeenteakkoorden op Theaterkrant.nl. Lees verder…
-
Publicatie “Spiegel, vergrootglas of luchtspiegeling?”
9 jun 2017 in Activiteit, Artikelen en blogs, Informatievoorziening, Onderzoek, Opinie & Debat, Publicaties
SPIEGEL, VERGROOTGLAS OF LUCHTSPIEGELING?
CULTUURPOLITIEK & IDENTITEIT IN PERSPECTIEF
Toen prinses Máxima bij de presentatie van het WRR-rapport Identificatie in Nederland (2007) beweerde dat “de Nederlander niet bestaat”, leverde haar dat een hoop kritiek op. Máxima’s uitspraak werd gezien als een ontkenning van de nationale identiteit, of misschien zelfs een aanval. In het gekrakeel bleef echter een definitie achterwege van wat ons eigen is. “Moeten Nederlanders duidelijk maken wat die identiteit eigenlijk inhoudt, dan blijven ze steken in simpele en nogal schrale observaties”, constateerde Maarten van Rossem in zijn schotschrift Wie zijn wij? (2011). “Nederlanders zeggen zich vooral Nederlander te voelen als ze kijken naar sportevenementen waar hun landgenoten het goed doen en op nationale feestdagen, waarbij onveranderlijk Koninginnedag wordt genoemd.”Die observatie geldt nog steeds. En dat terwijl ‘identiteit’ tot in het hart van het politieke discours is gedrongen, zeker in de aanloop naar de afgelopen Kamerverkiezingen. Of het nu is in de vorm van nationaal bindmiddel of viering van verscheidenheid, de vraag naar wie wij Nederlanders zijn, vormde een rode draad in de verkiezingsprogramma’s van vrijwel alle partijen. Hij klonk door in de positionering binnen de EU, de omgang met vluchtelingen, en de inrichting van de economie. Niet in de laatste plaats kleurde hij de paragrafen over kunst en cultuur, die in veel gevallen worden gezien als meest directe uiting van identiteit.
In deze publicatie analyseren en expliciteren we de mechanismen die onder het oppervlak van deze identiteitspolitiek liggen. Kunst en cultuur kunnen hierbinnen fungeren als spiegel, soms zelfs als lachspiegel, maar ook als vergrootglas om focus aan te brengen of idealistisch vergezicht.
Met bijdragen van Robbert van Heuven, Edo Dijksterhuis, Karin Wolfs, Jaïr Tchong, Asis Aynan, Naomi Velissariou, Joost Heijthuijsen en Samira Dainan.
ROND 8 JUNI 2017 VALT DEZE PUBLICATIE BIJ VELEN VAN U OP DE DEURMAT. U KUNT MEER FYSIEKE EXEMPLAREN BESTELLEN DOOR EEN MAIL TE STUREN MET UW NAAM EN ADRES NAAR INFO@KUNSTEN92.NL Lees verder… -
Advies “Passie gewaardeerd” door SER en Raad voor Cultuur
21 apr 2017 in Activiteit, Belangenbehartiging & Lobby, Brieven en persberichten, Onderzoek
Persbericht 21 april 2017
EEN STERKE CULTURELE SECTOR DIENT EEN BREED MAATSCHAPPELIJK BELANG
Op vrijdag 21 april 2017 is in Den Haag het rapport “Passie Gewaardeerd, versterking van de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector” gepresenteerd. Dit advies van de Sociaal Economische Raad (SER) en de Raad voor Cultuur is tot stand gekomen op verzoek van werkgevers (Federatie Cultuur) en werknemers (Kunstenbond) in de culturele sector. De conclusie en aanbevelingen bieden goede aanknopingspunten voor de Agenda Fair Practice waar Kunsten ’92 met de sector op dit moment aan werkt.
In een gezamenlijk advies komen de Sociaal Economische Raad (SER) en de Raad voor Cultuur met concrete voorstellen om de zwakke arbeidsmarktpositie van werkenden in de culturele en creatieve sector te verbeteren. In een eerdere verkenning (januari 2016) hebben deze raden vastgesteld dat de arbeidspositie van veel mensen in de culturele en creatieve sector zorgwekkend is.
De voorgestelde oplossingen liggen in de volgende richtingen: vergroten van het verdienvermogen en inkomenszekerheid, onder meer door de ontwikkeling van honorariumrichtlijnen; bevorderen van scholing en duurzame inzetbaarheid; en versterken van de sociale dialoog.
Kern van de problematiek omschrijft Mariëtte Hamer, voorzitter van de SER, als volgt: “Kunst en cultuur zijn essentieel voor onze samenleving. Maar de waarde die de sector creëert, komt lang niet altijd bij de makers terecht. De sector moet daarom in actie komen, waar nodig samen met de overheid.”
Het is verheugend dat de raden in dit rapport laten zien dat de maatschappelijke betekenis van de culturele en creatieve sector groter is dan vaak wordt aangenomen en dat het belang van de versterking van het verdienvermogen in dat licht wordt geplaatst.
De aanbevelingen om in het Fair Practice Label een code voor goed werkgever- en opdrachtgeverschap op te nemen, neemt Kunsten ’92 ter harte. Kunsten ’92 werkt op dit moment aan de opdracht om een gezamenlijke arbeidsmarktagenda (Agenda Fair Practice) op te stellen, met werkgevers, vakbonden, beroepsgroepen en andere partners uit de creatieve en culturele sector. In deze agenda wordt onder meer uitgewerkt: code voor goed opdrachtgeverschap en goed werkgeverschap; scholing; kennisverspreiding van arbeidsmarktwet- en regelgeving. Bij de agenda worden dienstverbanders en zzp’ers expliciet betrokken.
Kunsten ’92 concludeert met de raden dat een aantal voorstellen uit dit rapport onmiskenbaar een kostenverhogend effect zullen hebben voor werkgevers en opdrachtgevers. Zij stellen dan ook terecht dat het realiseren van deze voorstellen onlosmakelijk samenhangt met de algehele financiering van de sector. Daarin spelen overheden en private partijen een belangrijke rol. Zo zijn ook handhaving van het lage BTW-tarief en verlenging van de Geefwet, evenals verbetering van het auteursrecht, belangrijke voorwaarden om het verdienvermogen en de reikwijdte van de sector te versterken.
Lees hier de persberichten van: SER en Raad voor Cultuur
Lees hier het volledige rapport “Passie Gewaardeerd, versterking van de arbeidsmarkt in de culturele en creatieve sector” Lees verder… -
Beeldende kunst in cijfers: een publicatie van BKNL
14 jul 2016 in Activiteit, Brieven en persberichten, Onderzoek, Publicaties
Het informele overleg Beeldende Kunst Nederland (BKNL), waar Kunsten ’92 deel van uitmaakt, publiceerde op 14 juli ‘Een collectieve selfie’. Deze publicatie biedt een actueel overzicht van alle beschikbare gegevens over de beeldende kunstsector in Nederland, waaronder kunstmusea.
Welke gegevens zijn beschikbaar over beeldende kunstmusea? Hoeveel presentatie-instellingen zijn er in Nederland? Langs welke kanalen verkoopt een kunstenaar zijn werk? Om antwoord te krijgen op dit soort vragen, en zicht op de vragen die nog open staan, heeft BKNL het initiatief genomen alle beschikbare gegevens over de beeldende kunstsector in Nederland te bundelen in een publicatie.
De publicatie is een nulmeting. BKNL werkt aan een terugkerend, coherent, breed gedeeld en actueel overzicht van de sociaal-economische positie van beeldend kunstenaars en een goed zicht op de betekenis van beeldende kunst voor het culturele veld en voor andere maatschappelijke domeinen.
De informatie die in de publicatie is gebundeld, komt uit een schat aan cijferverzamelingen, van het Centraal Bureau voor Statistiek tot het onderzoek Galeries voor hedendaagse beeldende kunst van onderzoeksbureau Panteia. BKNL heeft met twee opdrachten aan verschillende bureaus alle informatie laten verzamelen en duiden. Henk Vinken (Pyrrhula Research Consultants) heeft een uitgebreide analyse gemaakt van de beschikbare cijfers over beeldend kunstenaars, waarbij de inkomenspositie een belangrijk thema was. Onderzoeksbureau Berenschot heeft een globaal overzicht verzorgd van beschikbare data op het gebied van onder meer instellingen, galeries, festivals en individuen.
Beeldende Kunst Nederland (BKNL) is een informeel overleg van organisaties die opkomen voor het belang van beeldend kunstenaars, musea, presentatie-instellingen en galeries in Nederland. Bij BKNL zijn aangesloten Platform BK, Museumvereniging, FNV Kiem, Kunsten ‘92, de Beroepsvereniging van Beeldend Kunstenaars (BBK), de Nederlandse Galerie Associatie (NGA) en de belangenvereniging voor presentatie-instellingen De Zaak Nu. Het Mondriaan Fonds faciliteert en coördineert BKNL.
Lees hier de publicatie Lees verder…
-
Eindrapportage praktijkonderzoek kunstenaarshonorarium
13 nov 2015 in Onderzoek, Opinie & Debat, Publicaties
Kunstenaarshonoraria zijn zowel voor kunstenaars als kunstinstellingen vaak sluitpost op de begroting. In vervolg op het inventariserend onderzoek kunstenaarshonoraria in Nederland (Ape 2014) hebben de onderzoeksbureaus SiRM en PPMC het contractproces tussen kunstenaars en kunstinstellingen bij zeven tentoonstellingen geanalyseerd om ‘best practices’ te onderkennen en aanbevelingen te kunnen doen aan kunstenaars, musea en presentatie-instellingen.
Het onderzoek is op verzoek van het veld zelf verricht in opdracht van Beeldende Kunst Nederland (BKNL).* De belangrijkste conclusie is dat zowel musea en presentatie-instellingen als beeldend kunstenaars bereid zijn tot betere afspraken en onderlinge afstemming over honorering te komen. Alle partijen hebben behoefte aan een richtlijn om de contractpraktijk te professionaliseren.
Onderzoeksbureaus SiRM en PPCM doen op basis van de praktijkvoorbeelden een aantal concrete aanbevelingen voor kunstenaars, instellingen en de culturele sector. De belangrijkste: ontwikkel samen op basis van de aanbevelingen een handreiking voor het veld.
Bij de conferentie Cultuur in Beeld op 14 december wordt het onderzoek nader toegelicht door de onderzoekers en besproken met het veld. Mede op basis daarvan zal BKNL besluiten tot concrete vervolgstappen.
De volgende musea en presentatie-instellingen hebben deelgenomen aan het onderzoek: Van Abbemuseum Eindhoven, Frans Hals Museum/De Hallen Haarlem, Stedelijk Museum Amsterdam, Stroom Den Haag, Kunsthal KADE Amersfoort, TENT Rotterdam en De Appel arts centre Amsterdam.
* Beeldende Kunst Nederland (BKNL) is een informeel overleg van organisaties die opkomen voor het belang van beeldend kunstenaars, musea, presentatie-instellingen en galeries in Nederland. BKNL agendeert urgente vraagstukken en onderwerpen die spelen binnen de beeldende kunst. Bij BKNL zijn de volgende organisaties aangesloten: Platform BK, Museumvereniging, FNV Kiem, Kunsten ‘92, de Beroepsvereniging van Beeldend Kunstenaars (BBK), de Nederlandse Galerie Associatie (NGA) en de belangenvereniging voor presentatie-instellingen De Zaak Nu. Het Mondriaan Fonds faciliteert en coördineert de bijeenkomsten.
Lees verder… -
Berekening Effecten BTW-verhoging
24 jun 2015 in Onderzoek
René Goudriaan maakte de volgende berekening van effecten van een BTW-verhoging van 6% naar 21% in de culturele sector:
Lees verder… -
Financiering van de cultuursector 2005 – 2015
23 jun 2015 in Onderzoek, Publicaties
Op 22 juni presenteerde Bastiaan Vinkenburg van Berenschot in het Koninklijk Concertgebouw tijdens het Symposium van de Boekmanstichting ‘Kaalslag of Cultuuromslag?‘het rapport Financiering van de cultuursector 2005 – 2015.
Download:
-
De Provinciale Staat van het Cultuurbeleid
17 mrt 2015 in Artikelen en blogs, Onderzoek, Publicaties
Cultuureducatie, erfgoed en het waarborgen van culturele spreiding en diversiteit in de regio. Dat waren de culturele kerntaken die de provincies in 2010 met elkaar afspraken. Robbert van Heuven onderzocht op ons verzoek hoe de verschillende provincies die beperkte taken hebben ingevuld. De ambities lopen ver uiteen, zo blijkt uit zijn artikel “Elke provincie zijn eigen cultuurbeleid”. Er is een indeling te maken in vier verschillende categorieën provincies: de behoudende provincie, de betrokken provincie op afstand, de actieve regioprovincie en de inhoudelijk regisserende provincie.
En wat betekent het voor het culturele veld nu de taakverdeling tussen overheidslagen verandert en budgetten krimpen? Dat onderzoekt Robbert van Heuven in het artikel “Schuivende verantwoordelijkheden”. Provincies en gemeenten gaan een steeds autonomer cultuurbeleid voeren.
Cultuur wordt steeds meer gezien als een manier om jezelf als stad of regio te profileren. Dat kan heel goed uitpakken. Simon van den Berg onderzocht in dat verband de opmerkelijke bloei van de krimpende en vergrijzende stad Heerlen in “Het gaat goed in Heerlen“.
Nog meer publicaties over provinciaal cultuurbeleidHet LKCA, Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, heeft een dossier samengesteld in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 18 maart 2015. Via de volgende LINK komt u op deze pagina. Ook kunt u hier het discussiestuk lezen:
-
Inventarisatie Praktijk Kunstenaarshonorarium gereed
28 nov 2014 in Onderzoek, Publicaties
Om zicht te krijgen op de praktijk van kunstenaarshonoraria in Nederland is in opdracht van Beeldende Kunst Nederland (BKNL) onderzoek gedaan onder kunstinstellingen (musea en presentatie-instellingen) en beeldend kunstenaars naar honoraria voor kunstenaars bij tentoonstellingen zonder verkoopdoel. Daarmee is een eerste informatieve inventarisatie van de Nederlandse praktijk verkregen. Onder honorarium wordt verstaan: vergoeding voor werk ten behoeve van een tentoonstelling, los van een (on)kostenvergoeding. Het onderzoek is uitgevoerd door bureau APE op basis van interviews onder musea, presentatie-instellingen en beeldend kunstenaars en een web-enquête onder kunstenaars.
Driekwart van de geënquêteerde beeldend kunstenaars maakt bij tentoonstellingen afspraken over enige vorm van betaling. Dit kan een honorarium betreffen of een onkostenvergoeding voor bijvoorbeeld transport- of verzekeringskosten. In twee derde van de gevallen is geen sprake van een honorarium. Als er wel een honorarium wordt geboden ligt dat meestal tussen de 150,- en 3.500,- euro; variërend van een honorarium voor één tentoongesteld werk in een groepsexpositie tot een bedrag voor een solotentoonstelling.
In het rapport worden door kunstenaars en musea ook vormen van niet-financiële honorering benoemd. Zichtbaarheid en professionele ontwikkeling staan daarbij centraal. Vooral grotere bekendheid kan leiden tot nieuwe inkomstenbronnen. Eén op de tien kunstenaars zegt hier financieel baat bij te hebben.
Er bestaat in Nederland geen honoreringsrichtlijn of model met een nationale werking. Ieder museum en iedere presentatie-instelling hanteert een eigen honoreringsbeleid. Uit het onderzoek blijkt dat zowel musea en presentatie-instellingen als beeldend kunstenaars bereid zijn tot betere afspraken en onderlinge afstemming over honorering te komen. Meer dan de helft van de onderzochte musea en presentatie-instellingen heeft aangegeven mee te willen werken aan een pilot hierover.
Behalve een inventarisatie van de Nederlandse praktijk schetst het rapport een historisch perspectief en geeft het een beeld van modellen uit het buitenland voor honorering en vergoeding van kunstenaars.
Beeldende Kunst Nederland (BKNL) is een informeel overleg van organisaties die opkomen voor het belang van beeldend kunstenaars, musea, presentatie-instellingen en galeries in Nederland. BKNL agendeert urgente vraagstukken en onderwerpen die spelen binnen de beeldende kunst. Bij BKNL zijn de volgende organisaties aangesloten: Platform BK, Museumvereniging, FNV Kiem, Kunsten ‘92, de Beroepsvereniging van Beeldend Kunstenaars (BBK), de Nederlandse Galerie Associatie (NGA) en de belangenvereniging voor presentatie-instellingen De Zaak Nu. Het Mondriaan Fonds faciliteert de bijeenkomsten.
Lees verder… -
Blog Bastiaan Vinkenburg: Culturele voorzieningen creëren maatschappelijke waarde voor gemeenten
1 jul 2014 in Artikelen en blogs, Onderzoek
Nu alle coalitieakkoorden gesloten zijn, heeft Berenschot de gevolgen voor cultuur bij gemeenten geïnventariseerd. De indruk ontstaat dat het meevalt met de extra bezuinigingen op cultuur, die bovenop de sinds 2011 doorgevoerde bezuinigingen komen. Lees verder…
-
