-
Activiteit
-
Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed 2018
7 feb 2018 in Activiteit, Actueel, Belangenbehartiging & Lobby, Lezingen en bijeenkomsten, Uiting
Waarom een Europees Erfgoedjaar?
Erfgoed speelt een belangrijke rol binnen het cultureel diverse Europa. Op iedere hoek van de straat kun je in alle Europese landen erfgoed vinden: het omringt ons in dorpen, steden, landschappen en zelfs onder de grond als archeologische vondsten. Om het belang van ons cultureel erfgoed én het behoud ervan te benadrukken, heeft de Europese Commissie 2018 uitgeroepen tot het Europese Jaar van het Cultureel Erfgoed. Gedurende dit themajaar zullen in heel Europa activiteiten en evenementen plaatsvinden om zoveel mogelijk mensen, van alle leeftijden en achtergronden, ertoe aan te zetten om het Europees cultureel erfgoed te ontdekken en ervan te genieten. Zo laten we overal in Europa zien hoe divers en internationaal onze geschiedenis is en daarmee onze samenleving van nu. Werp een blik op alle activiteiten, met en door zeer vele erfgoedorganisaties geïnitieerd.
Erfgoed verbindt, Europa inspireert
Ook Nederland geeft invulling aan dit Europese themajaar. Onder het motto ‘Erfgoed verbindt, Europa verbindt’ zullen door het hele land activiteiten plaatsvinden die het Nederlandse erfgoed met Europa verbinden. Vele (erfgoed)organisaties gaan in hun programmering de internationale aspecten van ons erfgoed belichten, zoals Open Monumentendag, De Nationale Archeologiedagen, de Maand van de Geschiedenis en Nationale Museumweek. Ook wordt aansluiting gezocht bij het programma van Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018.
In de schijnwerper
Maandelijks schenken we aandacht aan een specifiek thema waarbij we Nederlands erfgoed een Europees tintje geven. Per thema zetten we de schijnwerper op bijzondere publieksevenementen en organiseren we samen met partners een kennis- en netwerkbijeenkomst voor het erfgoedveld. Klik voor alle thema’s, variërend van Vakmanschap, Water, Gemaakt Landschap, Beladen Erfgoed, Religieus Erfgoed, Verdedigingslinies etcetera.
Activiteiten elders in Europa
Meer informatie en achtergrond over Europese activiteiten in het kader van het Europees jaar van het Cultureel Erfgoed is te vinden op European Year of Cultural Heritage 2018. Ook zijn hier de websites van alle deelnemende landen te vinden.
Initiator Erfgoedplatform Plus van Kunsten ’92
Het Nederlandse programma van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed is geïnitieerd vanuit het Erfgoedplatform Plus van Kunsten ’92 in samenwerking met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (nationaal coördinator: Flora van Regteren Altena), de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en DutchCulture.
Nieuwsbrieven Kunsten ’92 per thema
‘
Lees verder… -
Terugblik Verkiezingsconferentie Cultuur & Gemeenten 2018
8 feb 2018 in Activiteit, Lezingen en bijeenkomsten
U kunt ook direct naar het verslag plenaire bijeenkomsten met wethouders en burgemeesters
Op 2 februari 2018 kwamen 250 deelnemers naar Leeuwarden Fryslân, de Culturele Hoofdstad van Europa, om te debatteren over kunst en cultuur in aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart. Onder hen burgemeesters, wethouders, kunstenaars, culturele instellingen, die elkaar inspireerden met betrekking tot de kracht van kunst, cultuur en erfgoed voor de gemeente. De Verkiezingsconferentie Cultuur & Gemeenten speelde zich af in De Harmonie in Leeuwarden en werd geleid door Ruben Maes.
Kunst, cultuur en erfgoed kunnen de lokale eigen kracht van de gemeente naar voren halen. Welke dilemma’s komen daarbij kijken? Op welke manier kan een gemeente zich onderscheiden, wat maakt een gemeente aantrekkelijk?Oplossingen voor deze opgaven werden gezocht aan de hand van zeven centrale vragen, op het gebied van 1 Cultuureducatie. 2 Talent. 3 Arbeidsmarkt. 4 Cultuur in politiek. 5 Regionalisering. 6 Participatie. 7 Omgevingsvisie.
Na de opening door Commissaris van de Koning in Fryslân Arno Brok en en keynote door programmaleider van LF2018 Sjoerd Bootsma, gingen in de plenaire zaal allereerst wethouders met elkaar in gesprek. Zij poneerden elk hun ‘centrale vraag’. Vervolgens werden tijdens de zeven deelsessies antwoorden en oplossingen geformuleerd. Ter afsluiting reflecteerden in de plenaire zaal enkele burgemeesters op de aangedragen oplossingen.
U kunt de volgende verslagen lezen (Klik steeds op de desbetreffende link):
* Openingstoespraak Commissaris van de Koning in Fryslân Arno Brok
* Keynote Sjoerd Bootsma, programmaleider van LF2018* Verslag plenaire bijeenkomsten met wethouders en burgemeesters
* Verslag Deelsessies:
> 1 Cultuureducatie
> 2 Talent en broedplaatsen
> 3 Arbeidsmarktagenda
> 4 Cultuurwijzer
> 5 Regio, Stad, Land
> 6 Participatie
> 7 Omgevingsvisie
-
Deelsessie 7 – Omgevingsvisie
8 feb 2018 in Activiteit
HOE BEPAAL IK MIJN KERNWAARDE ALS GEMEENTE?Deelnemende wethouders: Marianne de Bie (Breda), Miriam van Dijk (Tynaarlo).
Moderator: Flip ten Cate (directeur Federatie Ruimtelijke Kwaliteit)
Organisator: Federatie Ruimtelijke Kwaliteit
Speciale vermelding: Sessie vindt deels buiten plaats | Schetsboek voor een Omgevingsplan Op Kwaliteit
Verslag: Christian Braak (Federatie Ruimtelijke Kwaliteit)
Omgevingswet
In 2021 zal de omgevingswet in werking treden. Deze wet dwingt gemeenten om een omgevingsplan en een omgevingsvisie te maken. Dit is een enorme klus waar gemeenten of mee begonnen zijn of in een oriënterende fase zitten. In deze sessie richten wij ons op de omgevingsvisie.
Ook denken wij hierbij na over de kracht en rol van cultuur bij de totstandkoming van deze visie en hoe cultuur een goede plek kan krijgen in dit toekomstbeeld.Omgevingsvisie
In een omgevingsvisie moeten de kernkwaliteiten van de fysieke leefomgeving worden beschreven.
Voor veel deelnemers aan deze sessie is de omgevingsvisie nog erg nieuw. In de sessie zoeken wij daarom vooral naar hoe je kernkwaliteiten kunt ontdekken en benoemen, maar vooral hoe je dit samen met inwoners doet. We zijn de sessie begonnen met een wandeling door een deel van de binnenstad van Leeuwarden. Doel hiervan was om stil te staan bij herkenbare en karakteristieke aspecten/kenmerken van de stad die je zou kunnen benoemen als kernwaarden. Samen met de aanwezige wethouder Marianne de Bie (gemeente Breda) herkenden we bijvoorbeeld stedenbouwkundige structuren, culturele aspecten, historische waarden etc. We zijn het met elkaar eens dat het benoemen van de kernwaarden de eerste stap is richting een beeld voor de toekomst en het opstellen van een omgevingsvisie.Dialoog met de inwoners
Het ontwikkelen van de visie doe je samen met de inwoners van de stad. In de samenleving is veel kennis die je kunt inzetten bij het omschrijven van kernwaarden. En natuurlijk vind je daar ook wensen en ideeën over waar het met de gemeente naar toe moet. Samen met elkaar werken aan deze visie verbreedt ook het draagvlak voor de verdere besluitvorming en dat is een prettige bijkomstigheid.
Een nieuwe blik op participatie is hierbij wel nodig, want hoe zorg je dat een brede en diverse groep zich hierbij betrokken voelt. Deze betrokkenheid is geen vanzelfsprekendheid. Als gemeente is het van belang om een dialoog met de samenleving te organiseren. Dit werd nog eens extra bevestigd door wethouder Miriam van Dijk (gemeente Tynaarlo), die hier volop mee aan de slag gaat. Naast bijeenkomsten zal de inzet van andere communicatievormen ook nodig zijn, zoals bijvoorbeeld het gebruik van Instagram en Facebook. Dit vraagt tijd en menskracht. Het is goed denkbaar dat bestuurders/ambtenaren hierbij gebruik maken van kunstenaars en professionals met een creatieve achtergrond. Het gaat tenslotte ook vaak om het zoeken naar culturele waarden en lagen.Culturele kracht
Kunstenaars en personen met een creatieve insteek kunnen de dialoog interessant maken en inspireren bij het formuleren van de verhalen van een gebied, wijk of dorpskern. Verhalen die vervolgens vertaald en omgezet kunnen worden in kernwaarden.Afsluitend
In ieder geval leent de zoektocht naar omgevingskwaliteit zich goed voor een dialoog met de samenleving. Het is nog wel een ontdekkingstocht hoe je dit proces op een goede manier kunt vormgeven. Deze sessie gaf in ieder geval een aanzet om hier verder over na te denken. -
Deelsessie 6 – Cultuurparticipatie
8 feb 2018 in Activiteit
CULTUURPARTICIPATIE OKÉ, MAAR DAN…….?
Deelnemende wethouders: Anja van den Dolder (Hellendoorn), Rob Jonkman (Opsterland), Christien van Wijk (Almelo).
Moderator: Josien Pieterse (Netwerk Democratie)
Organisatoren: European Cultural Foundation ECF en Netwerk Democratie
Speciale vermelding: Voorbeelden van praktische handvatten voor volksvertegenwoordigers, bestuurders, actieve inwoners en professionals die samen aan een betere democratie willen werken in hun gemeenten.
Verslag: Anne de Zeeuw, Netwerk Democratie
In de deelsessie ‘cultuurparticipatie oké, maar dan…?’ vroegen we ons samen met de aanwezige wethouders, ambtenaren en enkele burgers en kunstenaars af hoe de gemeente burgers succesvol inspraak kan bieden in cultuurbeleid. Veel gemeenten zijn er inmiddels over uit dat het belangrijk is om de samenleving te betrekken bij het maken van (cultuur)beleid en er bestaat een wereld aan verschillende inspraakmethoden. Maar hoe zorg je ervoor dat een democratisch proces ook echt gedragen wordt, zowel intern in de organisatie als door burgers?Om deze vraag te beantwoorden nodigden de European Cultural Foundation en Netwerk Democratie niet alleen wethouders en ambtenaren uit om hun visie te delen maar ook initiatiefnemers uit het culturele veld. Veel verschillende barrières en succesfactoren kwamen aan bod die kunnen worden samengevat in de volgende drie pijlers: vertrouwen, verbinden & overbruggen en een lange termijnvisie.
Creëer vertrouwen
Tijdens de introductie vertelde Anja van den Dolder, wethouder in Hellendoorn, dat er tijdens de co-creatie van hun meerjarige cultuurvisie in eerste instantie ook veel angst ontstond. Er was vanuit de raad en de provincie wel draagvlak voor een bestuurlijk experiment, maar culturele instellingen zelf waren bang dat er wellicht veel verloren zou gaan als bewoners de nieuwe cultuurvisie zelf mochten invullen. “Men wilde loslaten, maar aan de andere kant kwam er weerstand, want wat als de bewoners geen bioscoop of cultuureducatie willen?” vertelde Van den Dolder. Een oplossing was om vanaf de start zowel ambtenaren en raadsleden als culturele organisaties te betrekken in een kernteam zodat ze hier hun expertise konden delen en samen de centrale vraag konden formuleren. Dit kernteam zorgde voor een goede balans tussen sturen en loslaten.
Uiteindelijk bleek uit het participatieproces in Hellendoorn dat bewoners de bestaande cultuurinstellingen en infrastructuur heel waardevol vonden en dat er juist maatschappelijk draagvlak bestaat om deze te behouden. Door met een duidelijke vraagstelling te werken kregen bewoners ook meer vertrouwen in het participatieproces. Uit de opstartfase bleek dat als het niet duidelijk is wat je eigenlijk gaat doen met wat je ophaalt, er al gauw veel enthousiastelingen afhaken. Voor goede participatie is het daarom belangrijk dat je een heel goed verwachtingspatroon hebt bij de mensen met wie je participeert.
Niet alleen bewoners moeten het vertrouwen hebben dat er iets te kiezen valt, ook ambtenaren moeten openstaan voor nieuwe perspectieven. Zo vertelde Edwin Stolk, beeldend kunstenaar en initiatiefnemer van Basiskamp Entre Nous in gemeente Westerveld, dat ambtenaren vaak waardevolle input mislopen doordat ze niet inzien dat kunstenaars en initiatiefnemers kunnen bijdragen aan hun beleid. Veel bottom-up initiatieven vinden geen ingang in de gemeente en lopen daardoor vast. Een belangrijke uitdaging is dus om ervoor te zorgen dat het geluid van bewoners wel echt gehoord wordt.
Leg nieuwe verbindingen
Een van de oplossingen die tijdens de deelsessie werd aangedragen om meer open te staan voor de bijdrage vanuit het veld is door nieuwe verbindingen aan te gaan. Voor de interne organisatie van de gemeente betekent dit dat er meer in cross-overs tussen afdelingen en budgetten gedacht moet worden. Zo moet er vanuit het cultuurbudget vaak een ‘nee’ verkocht worden. Door echter verbindingen te creëren vanuit andere afdelingen, ontstaan er veel meer mogelijkheden.
Naast nieuwe verbindingen in de interne organisatie wordt er door de aanwezige initiatiefnemers ook gezocht naar nieuwe verbindingen met het maatschappelijk veld. Een voorbeeld hiervan werd aangedragen door Jan-Willem van Kruyssen, een van de betrokkenen bij de Friese initiatiefgroep Democratische Vernieuwing. Deze initiatiefgroep van enthousiaste burgers en kunstenaars stelt voor om een ‘gemeenschapsraad’ te creëren die een brug kan vormen tussen het domein van overheid en kunstinstellingen en het kunstveld. Dit is te vergelijken met een sociale raad of een coöperatieve wijkraad waarin bewoners thematisch kunnen aanhaken om samen aan een vraagstuk te werken. Door aan de ene kant overheid en politiek, en aan de andere kant kunst, dorpsbelangen en wetenschap te betrekken kan de gemeenschapsraad een nieuw middenveld creëren waarin op maatschappelijke vraagstukken kan worden samengewerkt.
Vanuit de deelnemers werd aangekaart dat er naast verbinden dus ook een taak ligt om te overbruggen. Een constructie zoals een gemeenschapsraad kan ervoor dienen om over sectoren heen met elkaar samen te werken. Juist kunstenaars kunnen een belangrijke rol spelen om dit soort nieuwe samenwerkingen te starten die maatschappelijke problematiek in een ander perspectief plaatst en ruimte creëert om te experimenteren.
Maak inspraak structureel
De vraag blijft hoe burgers op de lange termijn ingang kunnen blijven vinden in gemeentebeleid. Het eenmalig ophalen van input is namelijk funest voor het eigenaarschap van bewoners over het uiteindelijk uitgevoerde beleid. Ook het voorbeeld uit Hellendoorn toonde dat als je iets ophaalt je ook op constante wijze moet blijven terugkoppelen. Zo worden er in Hellendoorn meerdere bijeenkomsten georganiseerd om samen met bewoners de opgehaalde ideeën te verwerken in een prioritering en om te kijken wat mensen nodig hebben om zelf, wel of niet met steun van de gemeente, met de ideeën aan de slag te gaan.
Een andere manier die werd aangedragen om van eenmalige inspraak naar iets structureels te komen is door geld vrij te maken en de verschillende kernen in de gemeente of wijkinitiatieven hun eigen budgetten te laten besteden. Hierin is het belangrijk dat er zekere autonomie bestaat door niet te veel vooraf gestelde normen aan de besteding van de budgetten te verbinden. Hierin kunnen digitale tools dienen om transparant te maken hoe het geld verdeeld wordt.
Bij de discussie over geld kwam ook naar boven dat het doel van inspraak in cultuurbeleid niet alleen moet zijn dat burgers worden betrokken bij beleid, maar ook dat zij meer eigenaarschap verwerven over culturele uitingen. Participatie dient er in dit opzicht dus ook voor om het cultureel aanbod beter te laten aansluiten bij het publiek en eigenaarschap te creëren over culturele uitingen.
Tenslotte bleef er de zorg bestaan dat de ambtenaar en burger of kunstenaar elkaar bij de afwezigheid van een Culturele hoofdstad zoals in Leeuwarden of een participatieproces zoals in Hellendoorn maar moeilijk weten te vinden. Op de lange termijn vraagt dit om een andere verhouding tussen gemeente en samenleving. Twee oplossingen werden tijdens de deelsessie aangedragen om inspraak in cultuurbeleid toch op de lange termijn te kunnen borgen:
- En roulerende gemeenschapsraad met cultuuraanjagers
De gemeenschapsraad kan op de lange termijn functioneren door rond elk nieuw thema andere stakeholders uit verschillende domeinen te laten aanschuiven. Hier heb je (cultuur)aanjagers voor nodig die mensen opzoeken in de wijk en verbindingen kunnen leggen tussen de raad en relevante initiatieven en organisaties. Zo kan er per thema op een gelijkwaardige manier besproken worden wat belangrijk wordt gevonden binnen dat thema en wat elk domein in het vraagstuk kan betekenen.
- Verbind participatie met lange termijn doelen
Een belangrijke tactiek om inspraak van burgers en organisaties in beleid te borgen is door deze te verbinden met een lange termijnvisie. Een duidelijke stip op de horizon kan verbindend werken, terwijl de politiek elke vier jaar wisselt. Zo werden de Sustainable Development Goals geopperd als een manier op lange termijn samen de ambities te bepalen. Stel bijvoorbeeld voor tien jaar een lange termijnvisie vast waarin alle domeinen en instellingen worden betrokken.
-
Deelsessie 5 – Regio, stad & land
8 feb 2018 in Activiteit
HOE BENUT IK DE KRACHT VAN DE REGIO?
Deelnemende wethouder: Hans Broekhuizen (Heerenveen)
Moderator: Ruben Maes (Bureau @Maes)
Organisatoren: Kunsten ’92 en diverse culturele organisaties
Speciale vermelding: Verkenning Raad voor Cultuur en reacties uit het veld en van IPO/VNG
Verslag: Maike van Warmerdam (Bureau &Maes)Twee deelvragen staan centraal in deze sessie:
- Is er een goede afstemming tussen stad en regio? Welke rollen worden door wie gespeeld?
- Hoe maak je gebruik van de kracht van de regio? Hoe kun je het goed organiseren?
Waarom bent u bij deze sessie gekomen?
- Op zoek naar goede voorbeelden en valkuilen in regionale afstemming.
- Hoe kan de gemeente hierin faciliteren?
- Vanuit de financiering en regelgeving is meer ruimte voor verschil nodig: ongelijke gevallen niet gelijk behandelen.
- Hoe kan de eigenheid van de stad/regio optimaal worden ingezet?
Waarom regionale samenwerking?
Samenwerking en bundeling voorzieningen is op zich geen nieuwe discussie. Waar komt de maatschappelijke urgentie vandaan dat het nu weer centraal staat in de discussie?
- Heel erg top down gevoel bij de urgentie, terwijl cultuur juist van onderop moet beginnen. Cultuurbeleid dat zich fijnmazig vormt vorm vanuit de haarvaten van de samenleving.
- Regio is flexibel begrip: in verschillende settingen ontstaan er verschillende regio’s. (Gemeente-)grensoverschrijdende regio’s niet uit de weg gaan.
Jeroen Bartelse
- Raad van Cultuur (RvC) is op zoek gegaan naar die fijnmazigheid, als voorwerk voor een nieuwe structuur.
- Binnen de huidige structuur liepen we tegen grenzen aan, culturele instellingen werden niet gelijk gewaardeerd. Zoektocht RvC is naar mogelijkheden om daar meer rekening mee te houden. De discussie rond cultuur is ook altijd een discussie over geld.
- We hebben gekeken naar hoe de verschillende lagen zich tot elkaar verhouden, waar de energie zit en hoe daar recht aan kan worden gedaan. Het advies is een voorzet om de discussie te voeren hoe de beschikbare middelen op een andere manier kunnen worden verdeeld.
Welke rol wordt verwacht van de centrale overheid?
De kracht (en ambitie) van de regio is enorm toegenomen, samenwerkingen niet alleen met overheden, instellingen maar vooral ook met makers. Welke rol (taken en verantwoordelijkheden) moet de centrale overheid spelen om dit optimaal te faciliteren? Of anders gesteld: doet het kader dat RvC voorstelt recht doet aan de diversiteit en flexibiliteit die regionaal nodig is?
- Er zijn al veel goede voorbeelden tot stand gekomen binnen de huidige structuur (of ondanks de huidige structuur): de samenwerking binnen de noordelijke regio, de totstandkoming van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad 2018. De dynamiek voor samenwerking zit in de regio’s.
- De roep om de inhoud leidend te laten zijn is groot. Samenwerking moet niet alleen geïnitieerd worden om middelen zeker te stellen. De motivatie moet intrinsiek zijn, wil er echt iets blijvends tot stand gebracht worden.
- Cultuur was in de maatschappelijke opgaven altijd een ondergeschoven kindje. De erkenning voor de grote maatschappelijk bijdrage die cultuur levert op alle domeinen, waaronder de primaire aandachtsgebieden zoals veiligheid en zorg, is aanzienlijk gegroeid, naast de erkenning van het belang van op zichzelf staande cultuur.
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat regio’s ontstaan en bloeien, niet uit schaarste, maar uit rijkdom?
- Er is zorg over de focus op de regionale samenwerking: het brede perspectief op kunst en cultuur moet hierbij niet uit het oog worden verloren.
- De discussie kan alleen worden gevoerd als de makers betrokken zijn bij de discussie.
- Mensen weten elkaar wel te vinden, maar om het te kunnen borgen zijn ook middelen nodig, dat (b)lijkt toch een basisbehoefte.
- Wil je de energie in de regio’s handhaven, dan is maatwerk nodig.
- De centrale overheid moet lokale behoefte faciliteren: ruimte geven en overdragen aan makers en artistieke en maatschappelijke wensen centraal stellen. ‘Van maakdwang naar maakbehoefte’.
Op weg naar de bloeiende regio?
Suggesties aan wethouder Broekhuizen:
- Zorg voor een meerjarenperspectief;
- Neem de makers als uitgangspunt;
- Garandeer makers een werkplek en (start)inkomen;
- Werk aan zichtbaarheid in de regio;
- Zet in op verbindingen, ook en met name met individuen (voorbeeld Leeuwarden-Fryslân 2018);
- Faciliteer de samenwerking en stel budget beschikbaar (mini culturele steden, jaarlijks);
- Voer de dialoog blijvend en ga uit van co-creatie.
- Ontkoker het ambtelijk apparaat.
-
Deelsessie 4 – Cultuurwijzer
8 feb 2018 in Activiteit
HOE BRENG IK KUNST EN CULTUUR IN HET POLITIEKE DEBAT?
Deelnemende wethouders: Hein Kuiken (Harlingen), Fouad Sidali (Culemborg).
Moderator: Berend Schans (directeur VNPF, Vereniging Nederlandse Poppodia en –Festivals)
Organisatoren: VSCD, VNPF, Cultuurconnectie
Speciale vermelding: De Cultuurwijzer (stemwijzer op het gebied van cultuur t.b.v. de Gemeenteraadsverkiezingen) wordt getest.
Verslag: Kees Lamers (VNPF)De centrale vraag werd aan de deelnemers. door wethouder Hein Kuiken van gemeenten Harlingen. Een levendig gesprek leidde tot antwoorden in de volgende richtingen. Een grote verantwoordelijkheid ziet de kunst- en cultuursector voor zichzelf. Ondanks verschillen in organisatie, kunstvorm, doelgroep, belangen, of de grote van de gemeente, zorg ervoor dat je in gezamenlijkheid optreedt. Schrijf kort en bondig op wat je als kunst- en cultuursector te bieden hebt. Gebruik daarbij, zonder jezelf te verloochenen, het idioom van de gemeente en sluit aan bij het dominante taalgebruik. Wanneer dit in orde is, benader dan wethouders, ambtenaren en raadsleden. Nodig ze uit in je organisatie. Voed bestuurders met kennis en informatie. Laat zien dat je bestaat! Wees wel realistisch over prioriteiten die er bestaan: zorg, wonen, werken en veiligheid zijn en blijven zaken die mensen het meest belangrijk vinden. Zoek daarom verbindingen met andere beleidsterreinen. Vanuit de gemeentelijke organisatie moet er ook bereidheid zijn om bv. een cultuurdebat te organiseren of, als anderen dat organiseren, daaraan mee te doen. Wellicht de belangrijkste tip: zorg er als kunst- en cultuursector dat het debat niet begint vlak voor de verkiezingen en eindigt na de collegevorming!
De Cultuurwijzer
Het tweede deel van de bijeenkomst ging over de Cultuurwijzer. Is dat mogelijk een middel om het politieke debat te stimuleren? De Cultuurwijzer is een stemwijzer die kiezers in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen (21 maart 2018) helpt bij het kiezen van de juiste partij als het gaat om kunst en cultuur. Tijdens de sessie liet men een korte animatie zien met uitleg. Het is bedoeling dat zoveel mogelijk kunst- en cultuurinstellingen en festivals in de gemeente gezamenlijk de stemwijzer vullen met stellingen. De Cultuurwijzer moet per gemeente worden gevuld met minimaal 10 en maximaal 15 stellingen. Deze stellingen worden voorgelegd aan de politieke partijen. Vervolgens is de stemwijzer gereed om ingevuld te worden door de kiezer. De resultaten kan men gebruiken in de lokale lobby.
Om de werking van De Cultuurwijzer te laten zien, lagen twee stellingen voor:
1. Voor een goed kunst- en cultuurklimaat zijn geen cultuurgebouwen nodig.
2. Kunst en cultuur moeten altijd een maatschappelijk probleem oplossen.Zoals het goede stellingen betaamt, hadden ze veel weerstand, oproer en een goed gesprek tot gevolg! Je had er bij moeten zijn…
-
Deelsessie 3 – Arbeidsmarkt | Fair Practice Code
8 feb 2018 in Activiteit
HOE ZORG IK OP LOKAAL NIVEAU VOOR EEN GOEDE ARBEIDSMARKT BINNEN DE KUNST EN -CULTUURSECTOR?
Deelnemende wethouders: Kees Diepeveen (Utrecht), Claudio Bruggink (Hengelo).
Moderator: Erik Akkermans (voorzitter werkgroep Arbeidsmarktagenda voor de culturele en creatieve sector)
Organisatoren: Werkgroep Arbeidsmarktagenda en Kunsten ‘92
Speciale vermelding: Gemeente Utrecht, die de Fair Practice Code al implementeert, debatteert mee.Verslag: volgt
Wel kan het volgende worden gemeld: In Arbeidsmarktagenda staan 21 agendapunten. Bij elk agendapunt staat vermeld wie of welke organisatie de ‘aanjager’ is, oftewel wie degene is die zorgt dat het agendapunt ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd. De regiegroep onder voorzitterschap van de SER ‘jaagt’ vervolgens de aanjagers ‘op’. Op 7 februari jl. heeft een eerste bijeenkomst met de regiegroep en alle aanjagers plaatsgevonden. Naast inventarisatie van de stand van zaken bij een ieder (bevraging op plannen, doelstellingen, al in gang gezette zaken, en samenhang) en het uitwisselen van goede voorbeelden, werd het verdere verloop van de uitvoering besproken. Lees verder… -
Deelsessie 2 – Talent & broedplaatsen
8 feb 2018 in Activiteit
HOE BIED IK RUIMTE AAN TALENT IN MIJN GEMEENTE?
Deelnemende wethouders: Jeroen Hatenboer (Enschede), Stella van Gent (Sudwest Fryslân), Jacco Knape (Katwijk).
Moderator: Birgit Donker (directeur Mondriaanfonds)
Organisatoren: Platform BK en Kunstenbond
Speciale vermelding: Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66) aanwezig. 5-puntenplan van de Kunstenbond.
Verslag: Birgit DonkerDe wethouders leken wel radicaler dan de kunstsector op de bijeenkomst over de noodzaak van een deugdelijk gemeentelijk atelierbeleid. ‘Wij hebben helemaal geen beleid, we geven volgende week alle ateliers aan de kunstenaars’, zei Jeroen Hatenboer, VVD-wethouder cultuur én ruimtelijke ontwikkeling van Enschede. Het gaat om drie gebouwen met enkele tientallen ateliers. ‘Ik ben voor vrijheid voor kunstenaars: het gaat om de mensen die het doen, niet om de gebouwen.’ Zijn collega Stella van Gent van Súdwest-Fryslan en van de PvdA zei dat haar gemeente evenmin een atelierbeleid heeft. Maar er zijn zo veel geschikte leegstaande gebouwen, zoals oude scholen, dat het volgens haar ook niet nodig is. En dan had ze het nog niet eens over het aantrekkelijke prachtige Friese licht. Datzelfde betoogde haar SGP-collega Jacco Knape uit Katwijk.
De wethouders brachten dit naar voren afgelopen vrijdag tijdens een debat georganiseerd door Kunsten ’92 in de aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezingen. Aan het begin van de bijeenkomst presenteerden Kunstenbond en Platform BK hun
; een pleidooi om bij atelierbeleid kunstenaars het heft in eigen hand te geven. Dat is precies wat Hatenboer wil doen met het overdragen van de ateliers aan de kunstenaars. Van de weeromstuit kwam er uit vanuit het publiek de vraag of kunstenaars niet recht hebben op beleid en regels en niet te vergeten: visie. Maar volgens de wethouders ging het om resultaten en niet om papieren plannen.Wethouder Van Gent intussen zei dat Platform BK en Kunstenbond de titel van hun manifest moeten veranderen in: ‘Geen gemeenschap zonder kunst’. Het geldt toch zeker ook voor niet-stedelijke gemeenten! Een samenleving kan niet zonder kunst. Kijk naar het succes van de elf fonteinen in Friesland.’
Is dan alles al perfect geregeld? Nee, natuurlijk niet, in steden is er immers wél een grote druk op betaalbare ruimtes voor kunstenaars. Vera Bergkamp, D66-Kamerlid, die het manifest in ontvangst nam, bepleitte een stevig gemeentebeleid voor broedplaatsen in steden en het betrekken van kunstenaars bij het ontwikkelen van nieuwe stadsplannen. ‘Ateliers en atelierwoningen moeten onderdeel uitmaken van stadsvernieuwing en stadsontwikkelingsplannen.’
En ook de wethouders van Enschede en Súdwest-Fryslân zeiden dat er nog wel wat kan verbeteren, met name wat betreft opdrachten aan kunstenaars. Daar doen ze nog veel te weinig aan, gaven ze ruiterlijk toe.
Het laatste woord was aan de aanwezige kunstenaar, Bart Stuart, die opriep: ‘Geef kunstenaars tijd en schaduw, de condities van mos, zo krijgt je patina.’ Want immers: Kunstenaars eigenen zich een ruimte toe, voegen iets toe en maken deze weer publiek. Zoals hij dat kreeg op de voormalige NDSM-werf, die dankzij kunstenaars behouden bleef en nu een rijksmonument is geworden.
Het Mondriaan Fonds speelt geen directe rol bij atelierbeleid. Wel kan het bijdragen aan opdrachten die gemeenten aan kunstenaars geven. Want hoe mooi is het niet als kunstenaars niet alleen wonen en werken in een stad of dorp, maar er ook hun werk kunnen tonen, bijvoorbeeld in opdracht van de gemeente?
-
Deelsessie 1 – Cultuureducatie
8 feb 2018 in Activiteit
WAT KUNNEN GEMEENTEN DOEN OM TOEGANKELIJKHEID VAN CULTUUR VOOR IEDEREEN TE REALISEREN EN DE KRACHT VAN CULTUUR MEER BENUTTEN?
Deelnemende wethouders: Marcelle Hendrickx (Tilburg), Bertien Houwing (Amersfoort) en Alex Wekema (Noordenveld).
Moderator: Sanne Scholten (directeur LKCA)
Organisator: LKCA Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst
Speciale vermelding: Campagne ‘Cultuur deel je’ en Handreiking voor gemeentelijk beleid voor cultuureducatie en –participatie
Verslag: Marlies Tal (LKCA)Cultuureducatie & cultuurparticipatie: breedte cultuur
Ce = leren van, over en door kunst op school en in vrije tijd
Cp = kunst maken op jouw niveau, doen 6,4 miljoen Nederlanders
#CultuurDeelJeCultuur is belangrijk voor: creatieve kracht van samenleving vergroten, identiteit ontwikkelen en vinden voor het individu en effect van verbinding en ontmoeting via cultuur voor de gemeenschap
Alex Wekema – gemeente Noordenveld – inzet creatieve kracht van de inwoners
Geen subsidies voor instellingen, budget naar onderwijs. Doorgaande leerlijn voor de jeugd en betrekken van de gemeenschap daarbij. Pijn bij instellingen? Stimuleerde om anders te denken.
Dilemma: cultuureducatie is verankerd in het po – hoe kan het vo erbij worden betrokken?
- zoek contact met de doelgroep
- kijk naar andere sectoren, leer bijvoorbeeld van de sport
- Ellen ten Damme vragen om als boegbeeld op te treden
Bertien Houwing Gemeente Amersfoort – inclusieve samenleving
Moest fors bezuinigd worden. Focus op intrinsieke waarde van kunst. Cultuurvisie 2030, samen met de stad gemaakt, plan op hoofdlijn en voor de komende paar jaar. Verbonden en aantrekkelijke stad: inclusieve samenleving. Verbindingen tussen beleidsterreinen, met sociaal domein, met sport en dicht in de wijk.
Speerpunt 2018: cultuurparticipatie. Kwam niet uit de lucht vallen, was er al, maar zichtbaar gemaakt. Doordat er nu ingezet wordt op de verbonden stad zien verschillende beleidsterreinen het nut ervan in en willen er geld in steken.
Dilemma: kunst en cultuur zijn katalysator voor de inclusieve samenleving –hoe kun je als wethouder het opgave gericht werken niet alleen binnen de gemeente maar ook in het veld realiseren?
- gemeenschapsfonds: wat zijn de mogelijkheden, hoe doe je dat
- ketenaanpak uit Nijmegen: naast keten ook beleidsterreinen combineren – vlechtaanpak
- gemeentemuseum Den Haag: bussen inzetten om mensen uit wijken die normaal niet komen naar het museum te brengen
- technologische mogelijkheden benutten om cultuur beleven voor iedereen mogelijk te maken.
Marcelle Hendrikx Gemeente Tilburg – maker centraal
Kunst en cultuur is altijd gewoon een belangrijk onderwerp geweest in het politieke debat. Desondanks sloegen bezuinigingen gaten in de culturele sector. Niet alleen instellingen en gebouwen maar in de hele talentketen. Stadsgesprekken om gaten/blinde vlekken vinden. Maker centraal: nadenken over hoe een maker zich kan ontwikkelen, werken en uitvliegen. Wijkgerichte aanpak, buurtcultuurfonds, cultuur in publieke domein biedt steun aan kleine en grote initiatieven.
Dilemma: wat voor type organisatie heb je nodig om cultuureducatie te organiseren? Welke rol neem je als wethouder/gemeente hierin? Hoe krijg ik een draaiend huis voor cultuureducatie waarbij maker en kinderen worden verbonden?
- creatieve organisaties denken zelf altijd dat ze creatief zijn – maar dat is lang niet altijd zo
- het houten huis in de klas: niet alleen theater de klas inbrengen, maar creativiteit in de onderwijsomgeving brengen
- maak een bondje met andere partijen die educatief bezig zijn: natuureducatie, techniekeducatie
- maak het aantrekkelijk er te zijn.
- hoe maakt niet uit, maar dat je het doet
Fysieke afstand, financiële drempels en thuissituatie bepalen wie mee doet aan cultuur – dit verdient aandacht.
Scheiding van groepen in stad groter, in dorpen makkelijk in contact met elkaar.
Zichtbaarheid cultuurparticipatie
Iktoon – kunst van iedereen: juni 2018 is weer iktoon-maand. Kijk op http://www.iktoon.nl hoe je als gemeente mee kunt doen. Dit jaar wordt in juni voor het eerst de BNG Bank Cultuurparticipatieprijs uitgereikt tijdens het VNG jaarcongres in Maastricht.
VNG, LKCA, Cultuurconnectie en Raad van twaalf werken momenteel aan een nieuwe handreiking voor beleid Cultuur… op school en in de vrije tijd en wordt begin maart gepresenteerd op http://www.lkca.nl. Lees verder…
-
