Op 11 april jl. presenteerde de Raad voor Cultuur het advies ‘Cultuur dichtbij, dichtbij cultuur’, over het cultuurbestel vanaf 2021, aan minister van Engelshoven van OCW.
Kunsten ’92 ziet dat de Raad voor Cultuur een ambitieus advies heeft neergelegd om tot een breed gedragen cultuurstelsel te komen dat goed is ingebed in de samenleving en waarbij kunst en cultuur bereikbaar is voor iedereen, zowel in passieve als actieve zin. De Raad doet een aantal goede voorstellen, maar Kunsten ’92 vindt dat er nog onvoldoende zicht is op de gevolgen, ook in financiële zin, die de voorgestelde implementatie op zo’n korte termijn zal hebben.
Kunsten ’92 pleit voor landelijke regie en afstemming, een gefaseerde aanpak, een gedegen en totale doorrekening van het advies van de Raad, aandacht voor artistieke creatie, internationale focus en samen investeren in fair practice. Matching vanuit gemeenten en provincies is een belangrijke voorwaarde. Kunsten ‘92 acht de samenhang tussen kunst, erfgoed en de creatieve industrie – inclusief media – van cruciaal belang voor een bloeiend cultureel klimaat.
De minister zal het advies van de Raad voor Cultuur betrekken bij het formuleren van haar uitgangspuntenbrief voor het cultuurbeleid voor de periode 2021-2024, die zij in juni aan de Tweede Kamer stuurt. Op 27 juni a.s. vergadert de Tweede Kamer over de brief van de minister.
Lees verder…De gemeente Rheden heeft de BNG Bank Erfgoedprijs 2019 gewonnen. Juryvoorzitter Ina Adema, burgemeester van Lelystad, maakte dit vanmiddag bekend in de Stadsgehoorzaal in Leiden. Rheden ontving, behalve de lof van de jury, een oorkonde en geldprijs van 25.000 euro, beschikbaar gesteld door hoofdsponsor BNG Cultuurfonds. Ook de andere genomineerden Amersfoort, Leeuwarden en Oss werden uitgebreid gecomplimenteerd door de jury.
De winnaar
De jury wees Rheden aan als winnaar, omdat deze gemeente haar inwoners uitzonderlijk goed bij het erfgoed(beleid) betrekt. Rheden communiceert met de inwoners door middel van originele instrumenten, zoals een Historisch Tafelkleed, Erfgoedcafés en Rheden op de Kaart. De gemeente voert slim beleid door bijvoorbeeld een ‘totaalvergunning’ integraal af te geven voor een hele wijk, de Amsterdamse Schoolwijk. Rheden heeft alles op het gebied van erfgoed, maar doet daar ook al het mogelijke mee. De kracht van de samenleving wordt door Rheden ten volle benut.
Ook Amersfoort, Leeuwarden en Oss scoorden hoog op criteria zoals participatie, communicatie en innovatie. Een greep: Amersfoort viel op door de inzet op jongeren en de trots van de inwoners op de middeleeuwse binnenstad; Leeuwarden door haar betrokken bevolking en de lange termijn agenda voor erfgoed; en Oss door de investering in de archeologische traditie en in deskundigheidsbevordering.
Winnaar Publieksprijs
Dit jaar is wederom enthousiast gestemd voor de Publieksprijs, bestaande uit de eer en een aandenken. Met bijna 1.300 van de ruim 3.000 stemmen won de gemeente Amersfoort de Publieksprijs 2019.
Symposium ‘Hoe laat je erfgoed tellen?’
Bekijk HIER direct de aftermovie van het symposium.
Voorafgaand aan de prijsuitreiking vond het symposium plaats ‘Hoe laat je erfgoed tellen?’ georganiseerd door Erfgoed Leiden en Omstreken. Leiden, Stad van Ontdekkingen, nam het publiek mee door openhartig haar verhaal te vertellen: hoe verbindt Leiden erfgoed met de grote uitdagingen in de moderne leefomgeving en hoe wordt erfgoed benut? Met als themaleiders o.a. theatermakers, marketeers, wetenschappers, stedenbouwers, museumdirecteuren en de Amerikaanse professor Mark Neupert. In plenaire sessies en actieve themalunches, workshops en excursies konden de vele deelnemers zich verdiepen in een van de zeven thema’s. Met onder meer Jos Vranken, Hasan Evrengün, Theo Ham, Teun van den Ende, mevrouw Meijer-Bergmans en vele anderen.
BNG Bank Erfgoedprijs
Sinds 2010 wordt op initiatief van het Erfgoedplatform van Kunsten ’92 een nationale prijs toegekend aan de gemeente met het beste erfgoedbeleid: de BNG Bank Erfgoedprijs. De gemeente Leiden won in 2018, en was daarom gastgemeente voor de prijsuitreiking van editie 2019. De prijs stimuleert gemeenten om actief in te zetten op cultureel erfgoed, ook ter versterking van beleidsterreinen als toerisme, cultuur, onderwijs, sociale zaken, ruimtelijke ontwikkeling en economie. Hoofdsponsor is BNG Cultuurfonds. Lees hier:
Op donderdag 11 april 2019 heeft de Raad voor Cultuur zijn advies gepresenteerd over een herziening van het cultuurstelsel 2021 – 2024 met de titel ‘Cultuur dichtbij, dicht bij cultuur’. Dit op verzoek van minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De Raad stelt dat het landelijke cultuurstelsel meer rekening moet houden met het veelzijdige culturele leven in Nederland. Een stevige rol voor de regio, uitbreiding van de landelijke culturele infrastructuur en verbetering van de arbeidsmarktpositie van kunstenaars maken onderdeel uit van het advies. Lees het Advies en Persbericht (<klik).
Kunsten ’92 heeft op woensdag 17 april a.s. een ledenbijeenkomst belegd, waarin we de gevolgen van de maatregelen die de Raad voorstelt met onze leden zullen bespreken. Daarna reageren we uitgebreider op het advies.
Als eerste reactie ziet Kunsten ’92 dat de Raad een ambitieus advies heeft neergelegd om tot een breed gedragen cultuurstelsel te komen dat goed is ingebed in de samenleving en waarbij kunst en cultuur bereikbaar is voor iedereen, zowel in passieve als actieve zin. Die ambitie delen we zeker.
Positieve punten in het advies. Het is al sinds de laatste grote bestelwijziging een wens van velen om in de basisinfrastructuur een bredere weerspiegeling van het culturele veld terug te zien. Dat daar nu een grotere variëteit aan genres in komt valt dus toe te juichen. Ook het voorstel om de administratieve druk terug te dringen, met name door topvoorzieningen een plan voor twee keer vier jaar in te laten dienen en door de plaatsing van de Rijksmusea onder de erfgoedwet kan, afhankelijk van de condities waaronder dat gebeurt, positief uitpakken. Er wordt een aantal interessante stimuleringsprogramma’s voorgesteld, voor regionale musea en voor nieuwe ontwikkelingen. Ook goed is het terugbrengen van een ondersteuningsinstelling in de podiumkunsten. En er is aandacht voor de Arbeidsmarktagenda. De Raad wil dat de minister de Fair Practice Code in de subsidievoorwaarden opneemt.
De grootste vraagtekens komen op bij de inrichting van een stelsel van ketenvoorzieningen. Dit is niet alleen een grote verbouwing, maar ook een uitbouw. En dat in de wetenschap dat de periode waarin dit gerealiseerd moet worden heel kort is, het niet duidelijk is wat dit met het bestel doet en we ervanuit moeten gaan dat er niet genoeg middelen zijn om het goed te doen. De Raad geeft dat zelf ook aan.
– Heel veel zal namelijk afhangen van de bereidheid van provincies en gemeenten om in navolging van de minister daadwerkelijk meer te investeren.
– Belangrijk is ook dat er geen in beton gegoten systeem wordt neergezet, waarbij de verdeling van instellingen over het land voor de komende jaren is vastgezet. Sluiten de plannen aan bij wat de cultuursector zelf wil in de diverse regio’s?
– Past de functionele verdeling van instellingen en voorzieningen die de Raad voorstelt wel bij het aanbod dat er nu is in de regio’s en bij de ontwikkelingen die nu in de sector gaande zijn?
– De door de Raad geformuleerde doelstellingen zouden moeten worden toegepast op een veld waar aandacht voor artistieke creatie gegarandeerd is. Deze primaire stap krijgt in het advies van de Raad ongewoon weinig aandacht. De Raad zou een landelijke meetlat moeten leveren aan de hand waarvan de kwaliteit van creatie en productie, de positie in het bestel en de impact van instellingen kan worden gemeten.
– Levert het niet vooral veel meer bestuurlijke drukte en juist minder diversiteit en vernieuwing op? Voelen kunstenaars en kunstinstellingen zich straks nog wel thuis in dat nieuwe huis?
– Wordt er genoeg gekeken naar beleidsinstrumenten die wel goed werken en naar wat goed is geregeld en beslist behouden moet worden bij de fondsen?
– Er liggen veel onbetaalde rekeningen in dit plan. Zo worden er bijvoorbeeld mooie woorden gesproken over cultuureducatie, maar is er geen geld voor opgenomen. Ook de effecten van invoering van de Fair Practice Code zullen aanzienlijk zijn. Uit het onderzoek dat is uitgevoerd naar de minimale meerkosten bij een deel van de sector blijkt dat, nog even los van indexering, per januari 2021 al € 25 miljoen extra nodig is. De rekening daarvoor kan niet voor het grootste deel aan de producerende kant (makers en instellingen) worden neergelegd. Daar moet meer geld bij.
Essentiële vraag is dus: is er voldoende zicht op wat dit allemaal teweeg gaat brengen? Is er een visie op regie en afstemming? Wat zijn de inhoudelijke afwegingen die een dergelijke grote operatie rechtvaardigen? Is er zicht op wat werkelijk nodig is in financiële zin?
Het beleid moet met de kunst mee kunnen bewegen. Beleid volgt kunst! Dat is van oudsher het idee van ons cultuurbeleid. Daar heeft Nederland altijd veel lof voor gekregen, ook in het buitenland. Flexibiliteit, en daar investeren waar de kracht van kunst en creativiteit zit, blijft een belangrijke motor voor ontwikkeling en vernieuwing.
Ledenbijeenkomst* Kunsten ’92 op 17 april a.s.:
Lees meer over plaats, tijdstip een aanmelden:
*Alleen voor leden. Nog geen lid met uw organisatie?
Op 20 maart 2019 kiest Nederland de leden van de Provinciale Staten. De gekozen leden zijn de volksvertegenwoordigers in de 12 provincies. Voor kunst-, cultuur en erfgoed heeft de provincie een belangrijke rol als verbinder, kennisdeler en regisseur. Wat gebeurt er op het gebied van cultuurbeleid in aanloop naar de verkiezingen?
In veel provincies hebben cultuurdebatten plaatsgevonden, georganiseerd door provinciale instellingen. Bekijk het overzicht, opgesteld door het LKCA.
Op donderdag 14 februari 2019 werkten gedeputeerden, (kandidaat-)statenleden, culturele instellingen en fondsen, adviseurs en kunstenaars gezamenlijk aan een overdrachtsdossier cultuur voor provincies. Tijdens de conferentie ‘Cultuur werkt voor de Provincie!’ formuleerden zij een tiental aanbevelingen voor cultuurbeleid, ter inspiratie voor de nieuwe coalitieakkoorden na de Provinciale Statenverkiezingen. Rijksbouwmeester Floris Alkemade trapte af met een vergezicht over de grote ruimtelijke opgaven van dit moment en het culturele perspectief daarin.
OVERDRACHTSDOSSIER
Cultuur met impact: tien aanbevelingen voor de provincie. Neem initiatief op het gebied van kunst, cultuur en erfgoed richting rijk en gemeenten. Maak cultuur onderdeel van ruimtelijke ordening. Creëer ‘bewonerstrots’, zoals Friesland deed met Culturele Hoofdstad 2018. Deze aanbevelingen vind je in het ‘overdrachtsdossier cultuur’ voor informateurs, gedeputeerden en statenleden na de provinciale verkiezingen op 20 maart. Lees het overdrachtsdossier.
VERSLAG
Lees de opbrengst van alle bijdragen en deelsessies in het uitgebreide verslag.
Tijdens de conferentie lanceerde Flip ten Cate de campagne Fiks Nederland, de culturele impuls van de Grote Verbouwing.
Speciaal voor de conferentie maakte het LKCA een korte openingsfilm in het kader van de campagne #CultuurDeelJe.
Het LKCA (Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie Amateurkunst) maakte een analyse en samenvattingen van partijprogramma’s per provincie. De signalen lijken op groen te staan voor een steviger inzet van de provincie op kunst, cultuur en erfgoed. Welke standpunten hebben de provinciale politieke partijen over de rol van cultuur in de provincie, inclusief cultuureducatie en cultuurparticipatie? Lees hier de analyse en samenvattingen per provincie door LKCA.
CULTUUR
In het najaar van 2018 stuurde Kunsten ’92 de politieke partijen in de provincies een flyer met acht punten om cultuur in het verkiezingsprogramma van hun partij op te nemen. En in februari 2019 nogmaals, nu gericht op het de collegeakkoorden. Lees hier de flyer ‘Cultuur werkt voor de Provincie’.
ERFGOED
In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen is de flyer ‘Ruimte voor Erfgoed’ opgesteld, door OPEN (Overleg Provinciale Erfgoedinstellingen Nederland) in samenwerking met het Erfgoedplatform van Kunsten ’92, waar OPEN lid van is. Lees hier de flyer ‘Ruimte voor Erfgoed’.
Op donderdag 14 februari 2019 werkten gedeputeerden, (kandidaat-)statenleden, culturele instellingen en fondsen, adviseurs en kunstenaars gezamenlijk aan een overdrachtsdossier cultuur voor provincies. Daarin formuleerden zij een tiental aanbevelingen voor cultuurbeleid, ter inspiratie voor de nieuwe coalitieakkoorden na de Provinciale Statenverkiezingen.