Tijdens het Paradisodebat op zondag 28 augustus jl. stelde een waaier aan prominente vertegenwoordigers uit het culturele en creatieve veld prikkelende vragen aan de aanwezige politici. In de komende weken lichten we er een paar uit. Deze week bekijken we de pitch van Farid Benmbarek:
De gemeenschap als vliegwiel van de culturele circle of life
Dank voor iedereens aanwezigheid en dank aan de organisatie die mij de ruimte biedt een onderwerp aan te snijden dat mij enorm aan het hart gaat. Een onderwerp dat direct raakt aan mijn vakgebied, muziek, en nog directer raakt aan mij als mens. Als een van de zeven kinderen uit een gastarbeidersgezin van Marokkaanse ouders, als geboren en getogen Nederlander, als trotse bewoner van Amsterdam. Een Amsterdam waarin ik zowel op school als in buurthuizen en jongerencentra in aanraking kwam met kunst en cultuur in al haar vormen. Van literatuur tot muziek, van schilderkunst tot dans en van dichtkunst tot cinema. Van alles heb ik een beetje kunnen proeven.
Ik herinner mij dat ik opgroeide in een omgeving die toegang tot en betrokkenheid bij kunst & cultuur enorm stimuleerde. Ik herinner mij een basisschool die mijn klas in de jaren ’90 meenam naar de Stadsschouwburg hier aan het Leidseplein, waar ik voor het eerst in mijn leven een liveoptreden zag. Candy Dulfer speelde daar op haar saxofoon en liet me genieten van muziek op een manier waarvan ik nog niet wist dat dat kon, kippenvel of eerder kuikenvel was wat ik voelde. Het legendarische Pass The Peas van James Brown’s band The JB’s werd gespeeld. Ik kende dat nummer toen nog niet bij naam, maar heb toen de belangrijkste melodie onthouden tot ik uiteindelijk vele jaren later eindelijk het hypnotiserende origineel herkende. Shazam bestond nog niet in mijn kindertijd, dus dan maar jarenlang vasthouden aan een mooi muziekstuk en deze ouderwets op gehoor ooit hopen te matchen. Het toeval wil dat ik jaren later met Candy mocht samenwerken, vol enthousiasme deelde ik deze herinnering met haar en vol trots nam zij dit tot zich. Een klein cirkeltje was rond.
Ik herinner mij buurthuizen zoals De Witte Boei en jeugdcentra zoals The Clutch waar we als jonge kids samen muziek luisterden, later ook muziek maakten, tekenden en schilderden, films keken en bespraken, samen kookten. In Amsterdam West was jongerencentrum Studio West waar Akwasi ooit met zijn vrienden Hayzee en Leeroy het debuutalbum van hun groep Zwart Licht opnam. Een spraakmakend en toonaangevend album dat aan het fundament heeft gestaan van zijn huidige carrière als schrijver, tv- en theater-maker, muzikant en nu ook directeur van Omroep Zwart. In Amsterdam Oost was buurthuis Jaco, waar de inmiddels gevierde dj’s en producers The Flexican en Abstract hun skills aanscherpten, artiest Sjaak schreef, nam op en zette de eerste stappen naar zijn huidige ster-status. Nu zijn zij allemaal voorbeelden voor de generatie na hen: nog meer cirkeltjes zijn rond.
En iets verder van huis dan? En iets langer geleden? Prince, Jimi Hendrix, Jean Michel Basquiat ontwikkelden en scherpten hun talent aan buiten de geijkte paden van het conservatorium of de kunstacademie. Prince, de muzikale magiër uit Minneapolis, was als kind elk vrij moment dat hij had te vinden in het muzieklokaal van zijn school. Daar leerde hij de 27 instrumenten bespelen waarmee hij eigenhandig zijn debuutalbum “For You” componeerde en opnam. Jimi Hendrix leerde onder andere van zijn buurtgenoten de eerste akkoorden spelen op zijn gitaar, een jaar of 15 later was hij de beste gitarist van de wereld. De even beruchte als beroemde kunstenaar Jean Michel Basquiat uit New York was onhandelbaar op school. Hij kwam terecht op City as School, een soort kunst-vriendelijke praktijkschool in Manhattan, New York, voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen. Hij koos ervoor een les te volgen die plaatsvond in The Museum of Modern Art en kwam daar werken tegen van o.a. Picasso en Andy Warhol. Dat werden toen zijn helden, inmiddels zijn ze zijn gelijken. Grote cirkels zijn zo rond als maar kan.
Dat zijn slechts een paar voorbeelden van jonge talenten die vanuit de gemeenschap de impulsen en mogelijkheden kregen om de iconen van nu en morgen te worden. Deze impulsen moeten blijven bestaan. Vooral in de vorm van laagdrempelige en wijdverspreide toegangspoorten naar alle vormen van kunst en cultuur. Goed uitgeruste muzieklokalen op scholen, tot de verbeelding sprekende kunsteducatie binnen en buiten scholen, duurzame jongerencentra als vruchtbare voedingsbodem voor de makers van morgen.
Hoe gaat Politiek Nederland ons helpen om onze culturele circle of life te renoveren?
Hoe houden we de kringloop van kunst en cultuur in leven?
Hoe houden we de kunsten dicht bij alle mensen en alle mensen dicht bij alle kunsten?
Farid Benmbarek, Straight Shooter Publishing & Top Notch